Page 467 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Böbrek Hastal›klar›

insidansı %2.15 saptanmıştır. Enfekte hastaların %21.4’ü asemptomatikti.
Hastalarda en sık görülen semptomlar; ateş (%51.9), yorgunluk (%45), ök-
sürük (%37.4) ve balgamdı (%29). Hastaların çoğunda lökosit, trombosit
sayısı ve serum albümini normaldi. Toplam 40 hastada (%30.5) en az bir
organ hasarı; 24’ünde (%28.2) kalp hasarı, 16’sında (%15.5) karaciğer hasa-
rı, 16’sında (%13.8) akut solunum sıkıntısı sendromu (ARDS) ve 9’unda
(%9.6) serebrovasküler olay vardı. Diyaliz modeli, erişim yolu, diyaliz sık-
lığı ve süresinin hastalığın şiddet derecesi üzerinde anlamlı bir etkiye sa-
hip olmadığı belirtilmiştir. 10 Mart 2020 itibariyle 41 hasta ölmüştür (36).

Diyaliz ünitelerinde COVID-19 salgınlarını önlemeye ve yönetmeye yönelik
daha ayrıntılı kılavuzlar birçok ülkede yayınlanmıştır. Ülkemizde de Sağlık
Bakanlığı ve Türk Nefroloji Derneğinin talimatları mevcuttur (37). ERA-
EDTA EUDIAL Çalışma Grubu, hemodiyaliz merkezlerinde COVID-19
pandemisini önleme, azaltma ve kontrol altına almak için öneriler
sunmuştur (32). Diyaliz ekibi; COVID-19 belirtileri ve korunma yöntemleri
ve yapması gerekenlerle ilgili hizmet-içi veya online eğitim almalıdır ve
bilgiler güncellenmelidir. Diyaliz personeli, hasta ve yakınları, diyaliz
merkezine girmeden önce solunum yolu enfeksiyonları açısından
sorgulanmalı ve tek kullanımlık cerrahi maske takmalıdır. Eğer maskeleri
yoksa merkez tarafından sağlanmalıdır (35).

Personel semptom açısından kendilerini izlemeli, kendileri veya ailelerinde
COVID-19 enfeksiyonu düşündüren semptomların gelişmesi durumunda
sorumlularını bilgilendirmelidir. Hastalanmış personel evde kalmalı ve
hiçbir zaman hastalar veya diğer çalışma arkadaşları ile temas halinde
olmamalıdır. Hemşireler, FFP2 maskesi (solunan havadaki partikül ve
aerosollerin %95’ini filtreleyen), gözlük, bone, tek kullanımlık cerrahi
elbise ve eldiven kullanarak uygun malzeme ile COVID-19 PCR için
nazofarenks sürüntüleri almak için eğitilmelidir (32, 37).

Diyaliz hastaları; diyaliz dışında ve diyaliz dışı günlerinde evde kalmalı,
diyaliz merkezlerine gelirken ve giderken bireysel ulaşım aracı kullanmalı,
halka ait toplu taşımadan ve seyahat etmekten kaçınmalı, genellikle
semptom göstermeden hastalığı taşıyan genç aile bireyleri ve başkaları ile
kişisel temastan kaçınmalı, özel etkinliklerden ve halktan uzak durmalıdır.
Diyaliz merkezine ait servis araçlarını kullanan hastalar için araçtaki hasta

466