Page 466 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 27

önlemleri, özel kaynak ve uzman personel gereksinimi kurumları ve
merkezleri zorlayabilir (32).

Diyaliz tedavisi altındaki hastalarda zaten enfeksiyon riski artmıştır ve
hipertansiyon sıklığı yüksektir. Hipertansif bireylerde COVID-19
enfeksiyonu daha ağır seyretmektedir. ABD’de bu enfeksiyondan ölen ilk
2 hasta diyaliz hastasıdır. COVID-19 pozitif hale gelen hemodiyaliz hasta
sayısının az olduğunu gösteren bazı raporlar olup, hemodiyaliz hastaları
arasındaki yaygın bulaşma raporları henüz yoktur (33). Wuhan Üniversitesi
Renmin Hastanesindeki tek bir hemodiyaliz merkezinde 14 Ocak-17 Şubat
2020 tarihleri arasında 230 hemodiyaliz hastasından 37’sinde ve 33
personelden de 4’ünde COVID-19 saptandı. Çoğunda COVID-19 semp-
tomları hafifti. Salgın sırasında COVID-19’lu 6 hemodiyaliz hastası öldü,
ama ölüm nedenleri pnömoni ile ilgili değildi. SARS-CoV-2 ile enfekte
olan hemodiyaliz hastalarından alınan periferik kan örneklerinin analizi;
T hücresi, yardımcı (helper) T hücresi, NK ve NKT hücresi sayılarında
belirgin bir azalma ile COVID-19’lu hemodiyaliz olmayan hastalara göre
daha düşük serum inflamatuvar sitokin düzeyleri gösterdi. COVID-19’lu
hemodiyaliz hastaları, muhtemelen bağışıklık sisteminin işlevinin ve
sitokin fırtınasının azalması nedeniyle hafif bir hastalık geçirmiş olabilir
(34).

Önceki salgınlarda veya felaketlerde, vaka ölüm oranı diyaliz hastalarında
her zaman genel popülasyona göre çok daha yüksek olmuştur (32). Wuhan
şehrinde diyaliz merkezlerinde COVID-19 enfeksiyon sıklığı hastalarda
%10 iken, çalışanlarda ise %6.4 idi. Wuhan’da, çok sayıda COVID-19 pozitif
hemodiyaliz hastasının izole edilebileceği ve yönetilebileceği hemodiyaliz
hastanesi kurulmuştur. Tıbbi personelin hepsinde çapraz enfeksiyon riskini
azaltmak için standart koruma önlemleri alınıp kaynaklar izole edilmiştir
(35). Çin Wuhan’daki 65 hemodiyaliz merkezinde 1 Ocak-10 Mart 2020
arasında hemodiyaliz uygulanan 7,154 hastadan laboratuvar onaylı COVID-
19 pozitif 154 hastadan onay veren 131’i (ortalama yaş 63.2 ve %57.3’ü
erkek) çalışmaya dahil edilmiştir. Bu çalışmada, hemodiyaliz hastalarında
COVID-19 morbiditesinin, Wuhan’daki genel popülasyondan çok daha
yüksek olduğu saptanmıştır (%2’ye karşılık %0.5). Hemodiyaliz hastalarında
COVID-19, 30 Ocak 2020’de günde 10 hasta ile zirve yapmış ve 26 Şubat’tan
sonra yeni vaka görülmemiştir. Hemodiyaliz hastalarında COVID-19

465