Page 461 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Böbrek Hastal›klar›

Bu çalışmalarda ACE inhibitörü veya ARB kullanımı dahil herhangi bir
antihipertansif ilaç grubu ile, COVID-19 pozitif test sonucu veya hastane
içi ölüm riski artışı arasında ilişki bulunamamıştır (17). Diğer bir çalışmada
da 20 Aralık 2019 ve 15 Mart 2020 tarihleri arasında üç kıtada 11 ülkede
COVID-19 tanısı alan hastaneye yatırılmış 8,910 hastayı içeren bir veritabanı
çalışması yürütülmüştür. Çok değişkenli lojistik-regresyon analizinde 65
yaş üzerinde olunması, koroner arter hastalığı, konjestif kalp yetmezliği,
kardiyak aritmi öyküsü, kronik obstrüktif akciğer hastalığı ve mevcut
sigara içimi hastane içi ölüm riskinde artış ile, kadın cinsiyeti ise azalmış
bir risk ilişkilendirilmiştir (18). Ancak birincil veri kaynakları
doğrulanamadığından bu makale geri çekilmiştir. ACE inhibitörü veya
ARB kullanımının SARS-CoV-2 enfeksiyonu veya virüsün organa özgü
yayılımı için duyarlılığı etkileyip etkilemediğinin netleşmesi için daha
fazla araştırma yapılmalıdır (19, 20). ACE inhibitörü veya ARB endikasyonu
bulunmayan COVID-19 hastalarında ACE inhibitörü veya ARB tedavisinin
potansiyel koruyucu etkisini göstermek veya reddetmek için de prospektif
randomize çalışmalara hala ihtiyaç vardır (21).

Glomerülonefritli hastaların önemli bir kısmı anti-proteinürik etkisi başta
olmak üzere potansiyel yararları nedeniyle ACE inhibitörü veya ARB
almaktadır. Kesin bir kontrendikasyon olmadıkça bu ilaçlara devam
edilmelidir (8). Proteinürisi ağır olan olgularda ACE inhibitörleri ve/veya
ARB’lerin doz arttırımına gidilmesi veya doz değişimi yapılmadan
aldosteron reseptör antogonistlerinin eklenilmesi düşünülebilir (14).
KBH’lı hastalar tüm toplum için önerilen genel koruyucu önlemlere
uymalıdırlar. Hipertansiyon, diyabet, anemi ve proteinüriyi azaltan ilaç
tedavilerini reçete edilen dozlarda ve doktorun talimatlarına göre almaya
devam etmelidirler. Mecbur kalmadıkça hastane ziyaretlerinden kaçınmalı
ve sağlık ekibi ile iletişim kurmalıdırlar. Diyetlerinde gıda güvenliği ve
gıda hijyeni konularına özellikle dikkat etmelidirler. Diyalize girmeyen
KBH’li hastalar 0.6-0.8 g/kg/gün protein almalıdır. Tuz, potasyum, fosfor
ve pürin alımı kesinlikle sınırlandırılmalıdır. Orta miktarda süt ve su
tüketilmeli ve gazlı içecekler, kahve ve alkolden kaçınılmalıdır. Pandemi
döneminde KBH’li hastalarda olumsuz duygular ve psikolojik problemler
(sinirlilik, kaygı, depresyon, uyku bozuklukları, obsesif kompulsif
semptomlar), fiziksel semptomlar ve stresle ilişkili fiziksel hastalıklar
görülebilir. Bu hususta gerekli tedbirler alınmalıdır (8).

460