Page 465 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Böbrek Hastal›klar›

333 COVID-19 pnömonili hastanın kritik olan 29’u (%8.7) takip süresinde
ölmüştür. Renal tutulum bulguları (proteinüri, hematüri ve AKI) olanlarda,
olmayanlara göre mortalite belirgin olarak artmış bulunmuştur (%11.2’ye
karşılık %1.2). Proteinüri, hematüri ve AKI remisyonu olanlar tek tek bu
parametrelerde remisyonu olmayan hastalarla karşılaştırıldığında, remis-
yonu olmayanların mortalitesinin anlamlı derecede arttığı görülmüştür
(26). Cheng’in (22) kohortunda hastane-içi ölüm %16.1 ve ortanca süre
hastane yatışı sonrası 6 gündü. Hastane-içi ölümlerin %33.7’si serum
kreatinin değeri yüksek hastalarda ve %13.2’si kreatinin değeri normal
hastalarda görüldü. Cox regresyon analizi; hastane-içi ölümler için >65
yaş, erkek cinsiyet, ciddi COVID-19, yüksek serum kreatinin, yüksek BUN,
proteinüri, hematüri ve AKI varlığını risk faktörü olarak bulmuştur. Yaş,
cinsiyet, hastalık ciddiyeti, komorbid hastalıklar ve lenfosit sayımı modelde
standardize edildiğinde; proteinüri varlığı, hematüri varlığı, serum kreatinin
ve BUN yüksekliği, Evre 2 üzeri AKI ve en yüksek serum kreatinin değeri
>1.5 mg/dL (133 μmol/L) olması hastane-içi ölümle ilişkili bulunmuştur
(22). Ancak başvuru anında ciddi COVID-19’dan bağımsız olarak AKI
veya böbrek bulgusu varlığı hastane-içi ölümle doğrudan ilişkili
bulunduğundan dolayı, birinci basamak hekimlerin bu noktada dikkatli
olması ve evde takip edilen hastaların bu konuda bilgilendirilmesi
önerilmiştir.

3. Diyaliz

COVID-19 enfeksiyonu, yaşlıları ve ciddi kronik hastalığı (KBH,
kardiyovasküler hastalıklar, diyabet, kronik akciğer hastalıkları, kronik
karaciğer hastalığı ve kanser gibi) olan bireyleri daha fazla etkilemektedir.
Dolayısıyla hemodiyaliz merkezlerinde diyaliz uygulanan hastalar, aileleri
ve bu hastalara sağlık hizmeti sunan hekim, hemşire, teknisyen ve diğer
yardımcı sağlık personelleri bulaş açısından yüksek risk altındadır. Bu
nedenle diyaliz merkezlerinin tüm önlemleri alması ve hastalarını da
bilgilendirmesi gerekir (2). Diyaliz merkezlerinde, çok sayıda hasta aynı
kapalı özel alanda, bir arada, aynı zaman diliminde, haftada üç seans
tekrar tekrar tedavi görmektedirler. Yaşları ve düşük bağışıklık sistemleri
nedeniyle genel popülasyona göre ciddi bulaşıcı hastalık gelişmesine daha
yatkındırlar ve daha yüksek kontaminasyon riskine maruz kalmaktadırlar.
Ayrıca enfeksiyon durumunda, diyaliz yoğunluğu, izolasyon ve kontrol

464