Page 456 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 27

should be managed by considering the balance between the treatment of
infection and graft rejection. In this chapter, the current literature information
on these issues is reviewed and the approach to kidney diseases is described
in the COVID-19 pandemic.

COVID-19 VE BÖBREK TUTULUMU

Yeni koronavirüs hastalığı (COVID-19) yani SARS-CoV-2 virüsü, öncelikle
akciğer, böbrek, kalp, sindirim sistemi, kan ve sinir sistemi gibi birden
fazla organı etkileyebilir. Kardiyak tutulum, akut böbrek hasarı (AKI),
pıhtılaşma bozuklukları ve trombotik komplikasyonlar gibi bazı solunumsal
olmayan belirtiler kötü prognozla ilişkili olabilir (1). SARS-CoV-2, enfekte
bir hastanın idrar örneğinden izole edilmiştir. Albüminüri ve hematüri
olan COVID-19 enfeksiyonlu hastalarda idrarda viral RNA izolasyonu,
böbreklere potansiyel viral afiniteyi (tropizm) destekler (2). SARS-CoV-2
ile enfekte hastaların renal tübül hücrelerinde SARS-CoV-2’ye ait
nükleokapsid proteinlerinin bulunması, virüsün insan böbrek hücrelerini
de hedef aldığını kanıtlamaktadır (3). İmmün disregülasyonun bir sonucu
olarak organ işlev bozukluğuna ek olarak ortaya çıkan kanıtlar, SARS-
CoV-2’nin doğrudan sitopatik bir etkisinin olabileceğini düşündürmektedir.

Son çalışmalarda, podositlerde ve proksimal kıvrımlı tübüllerde viral alım
için gerekli olan anjiyotensin dönüştürücü enzim-2 (ACE-2), serin proteaz
ailesinin üyeleri ve TMPRSS2 (transmembraneprotease serine 2) genlerinin
önemli bir ekspresyonunun olması, onları SARS-CoV-2 için potansiyel bir
konak haline getirir (4, 5). Bu bilgiler SARS-CoV-2’nin nefrotropik bir virüs
olduğunu desteklemektedir. İnsan ACE-2 gen/protein ürünleri
glomerüllerden daha ziyade tübüllerde bulunduğundan dolayı, SARS-
CoV-2 ile böbrek tutulumu, glomerüler hasar bulguları olmaksızın
tübülointerstisyel sahada makrofaj infiltrasyonu ve tübüler hasarla
seyretmektedir (3). Wuhan’da yapılan bir çalışmada, SARS-CoV-2 ile
enfekte pnömonili 41 hastanın 6’sında (%14.6) plazma gerçek zamanlı RT-
PCR (real-time reverse transcription-polymerase chain reaction) pozitifliği
saptanmıştır. Pozitiflik oranı 13 yoğun bakım ünitesi (YBÜ) hastasında
%15.3 (n=2), YBÜ dışında tedavi edilen 28 hastada ise %14.2 (n=4) idi (6).
Ancak viremi (RNAaemia) ile renal bulguların ilişkisi henüz kesin olarak
aydınlatılamamıştır. COVID-19 enfeksiyonlu hastalarda; sitokin fırtınası,

455