Page 354 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 22

teknikleri ve “mindfulnes” denilen anda kalmanın da kullanılması kanıta
dayalı önerilerdir (31).

Parkinson Hastalığı (PH)’nın da içinde yer aldığı nörodejeneratif süreçlerde
yaş risk faktörü olduğundan COVID-19 pandemisisinde bahsedilen yüksek
riskli gruba nörolojnin ilgi alanındaki hastaların çoğu girmektedir. Dahası
parkinsonizm, pek çok viral ensefalitin iyi bilinen bir sonucudur (32,33).
Dolayısı ile PH’nın COVID-19 için bir yatkınlık yaratıp yaratmadığı da
pandemi sırasında sorulan sorulardan biri olmuştur. Şu ana dek İtalya’dan
gelen veriler PH’ları için COVID-19 riskinin artmadığı yönünde olsa da
sistematik veri henüz yoktur. Dahası COVID-19 pozitifliği gelişen olgularda
gelecekte PH gelişme riski açısından da bir yorumda bulunmak için daha
çok erkendir (34). Yapılması en çok önerilen şey PH’larının risk grubunda
olması nedeniyle enfekte olmalarının önlenmesi için gerekenerin yapılması,
enfeksiyon gelişmesi durumunda hastaların parkinson belirtilerinin
kötüleşmesi yönünden izlenip dokümente edilmesidir. Özellikle ileri evre
PH olanların solunum fonksiyonlarının da etkilenmesi nedeniyle COVID-
19 enfeksiyonunun ciddi gelişmesi açısından asıl risk grubunu oluşturduğu
akılda tutulmalıdır. BU olguların ek komorbiditelerin varlığında mortalite
riski daha da fazladır. PH veya herhang bir nörolojik hastalığı bulunmayan
COVID-19 enfeksiyonu geçiren olguların seronegatif hale gelseler bile
parkinsonizm gelişimi açısından izlenmesi önerilmektedir (35).

Nöroloji uzmanları, özellikle epileptologlar, epilepsi olgularını COVID-
19 pandemisi boyunca mümkün olduğunca evde tutmaya ve hem epileptik
olguları hem de onlara bakım veren kişileri mümkün olduğunca acil
servisleren uzak tutmaya odaklanmıştır. Elbette bu sırada epilepsi tedavisini
aksatmamaları için uygun şekilde ilaca erişim sağlamalarının sağlanması
ve antiepileptik kullanmamaya bağlı nöbet olasılığının azaltılması hedef-
lenmiştir. İleri yaş, hareketsizlik, eşlik eden solunum yolu enfeksiyonları,
DM, HT, şiddetli kalp hastalığı veya immunosupresyon epilepsi hastalarına
eşlik etmiyorsa COVID-19 için daha riskli olmadıkları konusunda bilgi
verilmelidir. Bunun dışındaki öneriler epilepsinin genel önerileri ile
benzerdir (36).

Nöroloji uzmanlarının COVID-19 pandemisi sırasında endişeli olduğu bir
hasta grubunu da multipl skleroz (MS) hastaları oluşturmuştur. Zaman

353