Page 353 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Pandemisinde Nörolojik Hastal›klar

vurgu yapılan bir yayında bu olguların poliklinik veya acil servisie
başvurmadan takiplerinin ve koruyucu araçları kullanmaları ve sosyal
mesafeye dikkat etmeleri önerilmiştir (28).

Hastaneye yatırılan COVID-19 olgularının %11-34’unda yayınlarda
başağrısının bulunduğu bildirilirken bu yayınlarda başağrısının
özelliğinden bahsedilmediğine Bolay, Gül ve Balkan dikkat çekmiştir. Yeni
başlangıçlı baş ağrısı, pulsatil vasıfta, çeşitli bölgelerde ortaya çıkabilen
özellikte iken akut enfeksiyon sırasında özellikle orta şiddete veya çok
şiddetli olduğu, aniden veya giderek artan şiddette ortaya çıktığı, sık
kullanılan analjeziklere yanıt vermediğine vurgu yapılmıştır. Başağrısının
olası patofizyolojik nedenleri de periferik trigeminal sinir sonlanımlarının
COVID-19 ile direkt veya vaskulopatiye sekonder aktivasyonu ve/veya
artmış proenflamatuvar sitokinlerin dolaşımdaki varlığı ve hipoksidir.
Pandemi sırasında başağrısı özellikleri titizlikle incelenmelidir. Dahası
COVID-19 enfeksiyonu geçirenlerde başağrısının kronikleşmesi olasılığının
akılda tutulup olguların bu açıdan da izlenmesi önerilmektedir (29).

Başağrısı uzmanları gerçek yaşam deneyimlerine dayanarak pandemide
migren tedavisinin kılavuzunu yayınlamıştır. Akut migren atağında
kullanılacaklar, 2015 yılında AHS’nin kılavuzunda olan nonsteroidl
antienflammatuvar ilaçlar, triptanlar, ve antiemetiklerle başlamış, ardından
yeni onay alan gepants sınıfı ilaçlar, lasmiditan ve nöromodülasyon aletleri
ile devam etmişlerdir. Gepants sınıfı ilaçlar, ondan önceki tedavi
yöntemlerine yanıtsız olguları tedavi eden nöroloji uzmanları için heyecan
vericidir (28). Yine de gerçekten etkilerinin klinik anlamlılığı sorgulan-
maktadır (30). Bu kılavuzun yayınlandığı dergide editör bir yazı yazarak
kılavuzda yer alan veya almayan bazı noktalara vurgu yapmıştır:
Lasmiditan kullanımının 8 saat devam eden sürüş yasağı gibi bazı
dururmlar, onay almış bu ilaçların kullanımında pandemi öncesinde
uzmanların tereddütlü olmalarına neden olmuştur. Ancak pandemideki
yavaşlayan hayat, evde kalma zorunlulukları, bu ilaçların denenmesi için
uygun bir sürenin varlığını da sağlayabilir. Nöromodülasyon cihazları,
ücretli olmaları nedeniyle maddi sorunu olan hastalarda -ki bu maddi
sorunlar pandemide daha da artmış olabilir- denenmesi zor bir yöntem
olabilir. Stresörlerin, kaygının arttığı ve günlük rutinlerin bozulduğu
pandemi döneminde migrenlilerin zorlanma ihtimaline karşın relaksasyon

352