Page 666 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 38

bir program olup bluetooth temelli çalışmaktadır (44). Bunların yanı sıra
herhangi bir uygulama olmadan baz istasyonu verisi temelli Nijerya örneği
de bulunmaktadır, burada da hareketlilik telefon operatörleri sayesinde
takip edilmiştir (38). Bu uygulamalardan elde edilen verilerin değerlendiril-
mesi ülkelerin önlemler sonucunda elde ettiklerini izlemesi ve önlemler
kaldırılırken kontrollü olarak kaldırmalarını mümkün kılabilir (39).

Sağlık Eğitimi

Sağlık eğitiminin dijitalleşmesi de süreçte oldukça yoğunlaşmış, birçok
ulusal ve yabancı resmi kuruluş sosyal medya üzerinde infografikler,
videolar gibi araçlarla bilgi sunmaya başlamıştır. Google yanlış bilgi
paylaşımını azaltmak için COVID-19’a ilişkin aramalarda kullanıldığı
ülkenin resmi kuruluşlarını ön plana getiren arama ekranı ile kullanıcılarını
doğru kaynaklardan bilgi edinmeye yönlendirmiştir. Ülkemizde de olduğu
gibi birçok ülkede de “evde kal” çağrıları hashtag’ler ile resmi sitelerde
dahi paylaşılmaya başlanmıştır. Doğru el yıkamaya ilişkin halkın
bilgilendirilmesi amacıyla DSÖ “#SafeHands Challenge”(45) başlatarak
kişileri el yıkarken videolarını sosyal medyada paylaşmaya itmiş ve doğru
şekilde yıkayan bireylerden aldığı örnekleri kendi sosyal medyalarında
paylaşmıştır. Bunların yanında kurumlar, ülkeler tarafından resmi siteler,
resmi sosyal medya hesapları, cep telefonu uygulamaları, Whatsapp,
Telegram gibi uygulamalar halkın bilgilendirilmesinde kullanılmıştır. DSÖ
tarafından açılan Whatsapp hattı ve “WHO-myHealth App” uygulaması,
İrlanda’nın COVID-19 takip ve bilgilendirme uygulaması, İtalya’nın
“eLifeCare” uygulaması takip ve bilgilendirme uygulaması, Hollanda’nın
bilgilendirme ve yetkili telefon numaralarını barındıran uygulaması,
Polonya’nın soru cevap hizmeti veren COVID-19 chatbot’u, İspanya’nın
Whatsapp üzerinden bilgi veren Hispabot adlı chatbot’u, Brezilya’nın
“Coronavirus-SUS” adlı bilgilendirme uygulaması gibi birçok dijital sistem
halkın bilgilendirilmesi için kullanılmıştır (44).

Süreçte bilginin hızlıca ve bazen de doğrulanmadan üretilmesi bir infodemi
(bir olay ya da konu ile ilgili bilginin hacminin hızlıca artması (46) meydana
getirmiştir. Bilgiye ulaşmak kolay olsa da, bu dönemde yanlış bilgiye
ulaşmak da o kadar kolaylaşmış; her ülkede bazı siyasiler, akademisyenler,
tıp doktorları veya halk tarafından paylaşılan yanlış fikirler ve söylemler

665