Page 664 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 38

iletişim teknolojilerinin kullanımı, girişimsel ve teşhis teknolojileri ile
birlikte, “büyük veri” kullanımı ve yapay zekâdan faydalanarak, ileri bilgi
işlem bilimlerinin kullanılması gibi alanları da kapsayan, e-sağlık
uygulamalarını içeren geniş bir şemsiye terimdir (1, 6).

Mobil sağlık (mHealth); “sağlık için mobil kablosuz teknolojilerin kullanımı”
olup; sağlık bilgi teknolojileri, elektronik sağlık kayıtları, tele sağlık, dijital
teknolojiler aracılığı ile sağlık eğitimi gibi alanların tamamını kapsayan
geniş bir kavramdır (5, 34).

Tele-sağlık (telehealth) ya da tele-tıp (telemedicine); çevrimiçi sistemler
aracılığı ile yüz yüze hastalar ile profesyoneller arası iletişim ya da farklı
dallar arası konsültasyonu ifade eden bir kavramdır (1).

e-Sağlık Okuryazarlığı; “Elektronik kaynaklardan sağlık bilgilerini bulma,
anlama, değerlendirme ve kazanılan bilgileri bir sağlık sorununu ele alma
ya da çözme konusunda uygulama.” olarak tanımlanmaktadır. Norman
ve Skinner tarafından 2006 yılında (35) e-sağlık okuryazarlığının 6 tip
okuryazarlıktan; geleneksel okuryazarlık, medya okuryazarlığı, bilgi
okuryazarlığı, sağlık okuryazarlığı ve bilim okuryazarlığından oluştuğu
ortaya koyulmuştur.

Teknolojik gelişmelerin ilerlemesi sonucu; bir cihazın birçok işlevinin
olmasıyla, eskiden farklı ortamlarda yapılması gereken uygulamaları
anlatmada kullanılan; dijital sağlık, e-sağlık, tele-sağlık, mobil-sağlık
kavramları arasındaki sınırlar silinmeye başlamış olup birçok kavramın
birbiri yerine kullanılır hale gelmiştir.

COVID-19 ve Dijital Sağlık

COVID-19, yıllardır ortaya çıkan yeni virüsler içinde en bulaşıcılardan
olup, Kasım 2019’da ortaya çıktığından itibaren, ülkelerin mücadelesinde
sorun yaşadığı bir durum olmuştur. Bu süreçte klasik metotlarının virüs
kontrolünde yeterince etkili olmaması, sağlık sistemlerini sıkıştırıcı yönde
etki etmesi gibi nedenlerden ötürü, devletler, sağlık organizasyonları dijital
sistemler, yapay zekâdan faydalanarak yeni mücadele metotları geliştirmeye
çalışmışlardır (36).

663