Page 671 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Dijital Sa¤l›k

farklı olması ise ülkeler arası eşitsizlikleri açılabilir, sağlıkta eşitsizlik
kavramı bağlamında yoğun olarak değerlendirilmesi gereken başlıklar
arasına “Dijital Eşitsizlikler”in girmesi beklenebilir. Dijitalleşmenin en
temel amaçlarından biri sağlık eşitsizliklerinin azaltılmasıdır, doğru
sistemler oluşturulduğunda sağlık eşitsizliklerini yenmede en temel
araçlardan biri olabilecek olması göz önüne alınarak, dikkatli planlamalarla
tüm toplumun sağlığının geliştirilmesi sağlanmalıdır.

Hızlı dijitalleşme sonucunda sistem güvenliklerinin yeterince sağlana-
maması nedeniyle veri hırsızlıkları yaşanması ve bazı kişisel bilgilerin
yasal açıdan gri zonlarda kalması toplanan birçok kişisel verinin kötüye
kullanılması ihtimalini doğurmaktadır. Bunların önüne geçilmesi için hızlı
şekilde legal ve etik kurallar belirlenmeli, dinamik şekilde güncellenen
güvenlik standartları oluşturulmalı ve uluslararası ortamda bunların
denetçileri oluşturulmalıdır.

Pandemi durumunda gelişen COVID-19 infodemisi harici, diğer sağlık
konularında bile internetin çok geniş bir bilgi ağını taşıyor olması e-Sağlık
okuryazarlığı düşük olan kişiler için bir sorun teşkil etmektedir. Kişilerin
dijital ortamlarda doğru bilgi kaynaklarına ulaşabilmesinin sağlanması
için, bireylerin e-Sağlık okuryazarlıklarının tüm komponentleri geliştirilmeli
ve dijital ortamlarda bilimsel olarak doğrulanmış bilgilerin ön planda yer
almasını sağlayacak sistemler geliştirilmelidir.

Birçok ülkenin pandemi sürecinde geniş alanda faydalandığı dijital sağlık
uygulamalarının bu süreçte hızlıca gelişmesi, birçok deneyim ve gözlemin
oluşmasını sağlamıştır. Tüm bu gözlem ve deneyimlerin bilimsel ışıkta
değerlendirilmesi, süreçteki uygulamalara ilişkin geniş ölçekli maliyet
etkililik, fayda, sosyal etki, legal sorunlar ve etik sorunlar gibi alanlarda
araştırmaların yapılması ivedilikle gereklidir. Bu dönemde araştırmaların
yapılması; dijital sağlık uygulamalarına yönelik araştırmalarda bir standart
gelişmesinin, dijitalleşmenin denetimlerle ilerlemesinin önünü açacak ve
ileri etkisi bilinmez şekilde dijitalleşmenin önüne geçerek; sorunların
erkenden tespiti, e-sağlık okuryazarlığı düşük bireylerin olumsuz etki-
lenmesinin önlenmesi, e-sağlık okuryazarlığının arttırılması, dijital eşit-
sizliklerle mücadele atılması gereken adımların belirlenmesi gibi hususlarda
yardımcı olacaktır.

670