Page 530 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 30

81 olarak bildirilmiş ve ölenlerin 2/3’ünde başta (%76’sı) HT olmak üzere
kardiyovasküler (KV) hastalık veya diyabet saptanmıştır. Bu yayılarda
hipertansiyonun risk algoritmalarında en yüksekte yer aldığı görüldü (35-
37) .

COVID-19’da en yüksek mortalite ve morbidite 60 yaş üstü popülasyonda
gözlenmekte ve bu grup tüm ölenlerin %84’ünü oluşturmaktadır. Hiçbir
güncel yayında HT ile mortalite-morbidite ilişkisi yaşa göre düzeltilmiş
regresyon modellerinde incelenmemiştir. Ağır COVID-19 enfeksiyonuyla
seyreden hastalardaki HT ve KV risk oranlarına baktığımızda, benzer ileri
yaş grubu için hem Çin’de (38), hem de İtalya (39) ve genel olarak batı
toplumlarında (40) belirtilen HT ve KV risk prevalansı (>60 y için %60–75
arası) ile benzer oranlar göze çarpmaktadır. Ayrıca, bahsi geçen yayınlarda
HT hayli değişken ve çoğunlukla “antihipertansif tedavi almakta olmak”
şeklinde tanımlanmış olsa da, objektif ölçüm yöntemleri, ilaç uyumu ve
tansiyon kontrolü parametreleri hesaba katılmamıştır.

Mevcut klinik raporlar ve yayınlar, HT’un COVID-19 morbidite-mortalitesi
açısından bir risk faktörü olarak değil ülke ve bölgelerin HT prevalansını
yansıtıyor gibi görünmektedir. Bu konuda nedensellik iddiasında bulunmak
için mortalite-morbidite hızlarını yaş ve ek risk faktörlerine göre düzeltilmiş
ve katmanlanmış şekilde karşılaştırmak daha doğru olacaktır. Yayınlarda
yüksek HT oranlarının, çok daha önemli bir risk faktörü olarak görünen
“hasta yaşı” ile ilgili “risk altındaki topluma özel” hastalık prevalansları
ile uyumlu olduğu belirtilmektedir (41-44). HT ve risk ilişkisinin diğer
komorbideteler ve yaşa göre düzeltilmeden sunulmasının ciddi bir
yöntemsel hata olduğu yaygın biçimde vurgulanmaktadır.

8 Nisan 2020 tarihli T.C. Sağlık Bakanlığı basın açıklamasında paylaşılan
Türkiye’de yaş ve cinsiyete göre COVID-19 nedeniyle vefat tablolarında,
tüm dünyadan yayımlanan verilerle uyumlu şekilde (38, 45) ölümlerin
çok önemli kısmının 60 yaş üstü erkeklerde meydana geldiğini, aynı
şekilde olguların da yaşlı (>60 yaş) erkek cinsiyette daha fazla olacak
şekilde dağıldığını görmekteyiz.

ARB ve ACE inhibitörlerinin ACE2 reseptör/proteininin doku düzeyinde
yukarı ayarlamasına ‘up-regulation’ neden olarak viral bağlanmayı

529