Page 477 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Böbrek Hastal›klar›

c. Kadaverik vericiden böbrek nakli

Kadavradan böbrek nakli için her merkez kendi şartlarını değerlen-
dirmelidir. Nakillere devam ya da ara verilmesi kararı verici bulaşından
bağımsızdır. Kadaverik nakil yapılacaksa alıcının; klinik-laboratuvar ve
radyolojik bulguları COVID-19 açısından değerlendirilmelidir. Şüphe
durumunda bu aday elimine edilmeli (test imkanı varsa) ve pandemi
protokolü uygulanmalıdır. Adaylar değerlendirilirken nakil sonrası bulaş
riski de dikkate alınarak en düşük riskli hasta seçilmelidir. KBH dışında
eşlik eden hastalığı olmaması, doku uyumunun >2 olması, immünolojik
düşük riskli hasta olması (ATG ihtiyacı), donör spesifik antikor (DSA)
pozitifliği olmaması ve panel reaktif antikorun (PRA) negatif veya düşük
(<%20) olması alıcının seçiminde öncelikli kriterler olabilir. Alıcılarda
enfeksiyon riski indüksiyon tedavisi verilmeyerek ya da verilecekse
interlökin-2 reseptör antagonisti (IL2ra) kullanılarak azaltılabilir. Alıcıdan,
COVID-19 hastalığı bulaşı ve tedaviyle ilişkili gelişebilecek olası problemler
için aydınlatılmış onam alınmalıdır.

Günümüzde birçok ulusal ve uluslararası nakil derneği veya kuruluş bu
konu ile ilgili çok sayıda öneride bulunmuştur. Tüm dünyada pandeminin
yaygınlığına göre ülkeler, hatta aynı ülke içinde farklı bölgeler ve merkezler
kendi stratejilerini geliştirmişlerdir. Genelde canlı ve kadavra vericili
nakiller durdurulmuştur. Bazı ülkeler ise sadece kadaverik nakile devam
etmiştir. Sınırlı sayıda ülke ise ikisini de devam ettirmeye çalışmıştır. Ama
riskin artmasına karşın kademeli yaklaşımlar da planlanmıştır. Bununla
birlike pandemi öncesine göre canlı nakil sayıların çok azaldığı, kadavra
vericili nakillerinde ciddi düştüğü görülmüştür. Çünkü acil olmayan
nakillerde hem transplant ekibi hem de alıcı-verici adayları riske girmemek
istemiştir. Ayrıca pandemi hastanelerinde elektif cerrahi ameliyatlar iptal
edilmiştir. Pandeminin daha kontrol altında olacağı bir dönemi
beklemişlerdir. Aynı zamanda Sağlık Bakanlığı acil pre-emptif nakiller
için ülkemizde onay vermiştir. Kadavra vericili nakiller açısından ise YBÜ
yataklarının enfekte hastalara ayrılması ile potansiyel kadavra vericileri
azalmıştır. Ayrıca tüm ülkede yaşamın durma noktasına gelmesi, insanların
evde izole kalması, en çok organ bağışı olan 65 yaş üzerine dışarı çıkma
yasağı getirilmesi, şehirlerarası seyahat yasakları, trafik kazalarının azalması
ve YBÜ uzmanlarının dikkatinin ve yatak kapasitelerinin enfekte hastalara

476