Page 248 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 14

olası etkileri en çok üzerinde durulan konulardan biridir. Avustralyalı,
Amerikalı ve Alman çalışma gruplarınca BCG aşısının non-spesifik etkisiyle
SARS-CoV-2 enfeksiyonlarına karşı koruma sağlayabileceği yönündeki
10
hipotez üzerine çalışmalar yürütülmektedir . Solunum enfeksiyonlarında
geniş koruma sağladığı düşünülen tüberküloz aşısının ülkeler arasındaki
uygulama stratejileri farklılık göstermektedir. Bu farklılıkların da CoVID-
19 enfeksiyonlarının ülkeler arasında farklı seyretmesi ile ilişkili olabileceği
10
düşünülmektedir . BCG aşısının çocukluk döneminde uygulanması ve
beklenen immun yanıtın ortalama 20 yıl sürmesi ile çocuk ve gençlerde
COVID-19 vakalarının çok az görülmesi/ vaka ve ölüm olaylarının daha
çok ileri yaş bireylerde ortaya çıkması bu yaklaşımın temel dayanağını
oluşturmaktadır. Ancak, farklı çalışmalarda SARS-CoV-2’nin bağlandığı
hücresel protein olan ACE2 molekülü miktarının ilerleyen yaşlarda artmaya
başlaması ve böylece hastalığa duyarlılığın artış göstermesi de bu hipotezle
21
ters düşen farklı bir bakış açısını ortaya koymaktadır . BCG aşılarının
viral titre değerlerini azaltması makrofajlarla ilişkili bir etkidir. BCG aşısı
uygulanan insanlarda monositlerin farklı patojenlerle uyarılması sonucunda
IL-1 , TNF ve IL-6 gibi sitokinlerin arttığı bilinmektedir. Makrofajların
uyarılması sonucunda sitokin üretimi artmaktadır. BCG aşılaması doğal
bağışıklık fenotipinde de uzun süren değişikliğe yol açmaktadır. Bu durum
eğitilmiş immunite olarak da adlandırılır. BCG aşısının kemik iliğindeki
doğal katil hücreleri ya da monosit popülasyonlarını epigenetik olarak
22
etkilediği düşünülmektedir .

6. Aşı Çalışmalarındaki Kısıtlar

6.1. Aşı antijeni seçimi

Coronavirus spike proteininin nötralizan antikor gelişiminden sorumlu
olması bu proteinin aşı geliştirme çalışmalarında hedef protein olmasının
12
temel nedenidir. SARS-CoV-1 ve MERS-CoV spike proteinlerine karşı
25
aşı geliştirilme uygulamalarında edinilen tecrübeler günümüzde COVID-
19 aşı adaylarının geliştirilmesinde de öncülük etmiştir. SARS-CoV-2 spike
(S) glikoproteini gen dizini ve yapı bakımından büyük oranda SARS-CoV-
26
1 spike proteinine benzerlik göstermektedir . Bu virusun S proteini ile
SARS-CoV-2 reseptör bağlanma bölgeleri (RBD) arasında %80 benzerlik
belirlenmiştir . SARS-CoV-2 spike proteini MERS-CoVspike proteini ile de
27

247