Page 371 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Dermatolojik Bulgular›

2. COVID-19 ilişkili mukokutanöz bulgular

Viral enfeksiyonlarda tanımlanan çeşitli deri bulguları tanısal ya da
prognostik değere sahiptir. COVID-19 pandemisinde deri lezyonlarını
tanımakta nispeten erken bir noktada olsak da, her geçen günde enfekte
hastalarda dünyanın dört bir yanından farklı ve yeni kutanöz belirtiler
bildirilmektedir (14-56). Çoğu derlemede bazı deri bulgularının hastalık
şiddeti ile ilişkisi belirsizliğini korumaktadır.

Pandemi sürecinde mukokutanöz lezyonların insidansı konusunda Çin
kaynaklarında morfolojik sınıflama yapılmaksızın % 0.2(2/1099 hasta)
(14) olarak, İtalyan verilerinde ise hastalık şiddeti ile ilişkilendirilmeyen
eritematöz döküntü, ürtiker ve vezikül olarak sınıflandırılıp bu oran %
20.4 (18/88 hasta)(15) olarak belirtilmiştir. Dermatoz morfolojisine göre
ve hastalık şiddetine göre ilk sınıflama İspanyol cohort çalışmasında
sunulmuştur(16). Bu çalışma 375 hasta üzerinde yapılmıştır ve 5 ana
kategoride sınıflama olmuştur; Makulopapüler lezyonlar (% 47;
perifolliküler lezyonlar, pitriazis rosea benzeri lezyonlar, nonpalpabl
purpura ve palpabl purpura); Akroiskemik lezyonlar (% 1; Psödo-
Chilblain=COVID parmağı), ürtiker (%19), veziküler lezyonlar (%9),
Livedo/ nekrozis (%6). Bu sınıflamada ayrıca hastalık şiddeti ile deri
lezyonlarının ilişkisi de irdelenmiş olup psödo-chilblain daha hafif şiddetli
olgularda livedoid lezyonlar en şiddetli olgularda, veziküler lezyonlar
orta şiddetli olgularda, urtikaryal lezyonlar ve makülopapüler lezyonlar
ise şiddetli olgularda bildirilmiştir. Ayrıca polimorfik kutanöz morfolojiler
ile hastalığın evresine göre farklılıklar görülmektedir. Bu bulguların bazıları
(özellikle veziküler lezyonlar) daha çok ilişkili bulgu ve semptomlardan
önce görülebilir ve bu bulgular hastaların takibinde COVID-19’un diğer
belirtilerinin gösterebileceğini düşündürebilir ve bazılarının prognostik
önemi (Livedo/nekroz) olup hastalığın daha ileri aşamalarında ortaya
çıkabileceğinden bahsedilmektedir(16). Bir başka özellik de bazen
döküntünün olduğu zamanda hastalarda PCR sonuçları negatif çıkabilir.

Tablo-2’de literatürdeki COVID ilişkili yayınlara göre bildirilmiş tüm
dermatolojik bulgular bir sınıflandırma olarak sunulmaktadır(14-56).
Ancak konu ile ilgili birçok derlemede bu lezyonlar yukarıdaki gibi 5 ana
kategoride sınıflanmaktadır.

370