Page 232 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 13

Çeşitli enfeksiyonlarda (İnfluenza, SARS, MERS, Ebola vs gibi) İP
kullanımının mortaliteyi azalttığı, mekanik ventilasyon, yoğun bakım ve
hastanede yatış süresini kısalttığı, viral klerensin daha erken geliştiğini
bildiren olgu serileri mevcuttur. Sıklıkla kurtarma veya deneysel tedavi
olarak uygulanmış olup genel bir sonuç çıkarmak mümkün
gözükmemektedir. Geniş çapta kontrollü randomize çalışmalar olmamakla
birlikte, dikkatli bir literatür değerlendirmesi ile bazı meta-analizler
yayınlanmıştır. Ağır ve akut viral solunum yolları enfeksiyonlarında İP’nın
etkinliğinin incelendiği bir meta-analizde SARS, H1N1 2009 İnfluenzası,
H1N1 İspanyol gribi ve H5N1 Avian İnfluenzada İP kullanımının toplam
mortaliteyi plasebo veya hiç tedavi verilmeyenlere göre azalttığı gösterilmiş,
bu etkinin özellikle semptomların başlangıcında, yani erken dönemde
verilmesi durumunda daha belirgin olduğuna dikkat çekilmiştir (15). Öte
yandan benzer başka bir meta-analiz İP’nın mortaliteye etkisininin minimal
veya olmadığı yönünde sonuca varmıştır (9). Benzer çelişkili sonuçlar
hastane veya yoğun bakımda yatış süreleri, mekanik ventilasyon ihtiyacı,
viral klerens süresi gibi parametreler için de geçerlidir. Genelde çalışmaların
kanıt düzeyleri düşük, hatta çok düşük olup, kontrol grupları yoktur ve
bias da diğer bir sorundur (1).

İçinde bulunduğumuz salgında da Covid-19’a özgül etkin bir tedavinin
henüz bulunmamış olması İP tedavisini tekrar gündeme getirmiştir.
Salgının daha ilk haftalarında SARS’dan elde edilen deneyimlere dayanarak
Çin’de İP kullanılmaya başlandığı bilinmektedir (16). 28 Ocak 2020’de
Dünya Sağlık Örgütü Covid-19’da da önceki salgınlarda (SARS, MERS
vs) olduğu gibi İP tedavisinin kullanılabileceğini deklare etmiş, 24 Mart
2020’de Amerikan Gıda ve İlaç Dairesi (FDA) ulusal düzeyde İP çalışması
başlatmış ve kullanımına onay vermiştir (17,18). Ülkemizde Sağlık Bakanlığı
1 Nisan 2020’de konu ile ilgili bir tebliğ yayınlamış, hemen ardından da
“İmmün (konvelesan) Plazma Tedarik ve Klinik Kullanım Rehberi”ni
yayınlamıştır. Bu rehber şu ana kadar bir kez revize edilmiştir (19).

Covid-19 için immün Plazma nasıl hazırlanır? Kimler immün Plazma
bağışçısı olabilir?

İP bağışı bir tür kan bağışıdır. Bu nedenle İP bağışçısının öncelikle kan
bağışı için gereken tüm koşulları sağlaması gerekir. Genel olarak sorgulama,

231