Page 208 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 12

böbrek ve karaciğer üzerinde dejeneratif etkileri bulunan klorokin ve
hidroksiklorokin, hepatik veya renal disfonksiyona sahip olma olasılığı
yüksek olan yoğun bakım hastalarında kardiyotoksisite, QT aralığının
uzaması ve aritmi riskini önemli ölçüde arttırmaktadır (19). Özellikle QT
aralığının uzama riski açısından klorokinin makrolidler (azitromisin dahil)
ve kinolonlar ile birlikte kullanılmaması önerilmiştir (20). Bu yan etkiler
göz önünde bulundurulduğunda, hastaların kan sayımlarının (günlük),
kardiyak enzimlerinin (2 günde 1) ve elektrokardiyogramlarının (tedavi
öncesi, tedavi sonrası 5. ve 10. gün olmak üzere) düzenli izlenmesi şiddetli
bir şekilde tavsiye edilmektedir (20). Konu ile ilgili son haftalarda yayınlanan
diğer iki çalışmada da hidroksiklorokin ile anlamlı QT uzamasının
saptandığı ve bu etkinin tedaviye eklenen azitromisin tarafından arttırıldığı
rapor edilmiştir (71, 72). Klorokin ve hidroksiklorokinin uzun sureli
kullanımları retinopati, makülopati ve kardiyomiyopati riskleri taşıdığından
COVID-19 tedavisinde de kısa sureli kürler önerilmektedir. Amerikan
Oftalmoloji Akademisi kısa süreli klorokin kullanılmadan önce retina
taramasını önermese de (21) hastaların tedavi sırasında görsel değişiklikleri
sorgulanmalıdır.

Bu ilaçların yalnız veya diğer ilaçlar ile kombine kullanımları ile klinik
çalışmaların sonuçları yayınlandıkça terapötik yararlılıkları ile ilgili net
bir şey söylenebilir. Ancak bu ilaçların sıtma tedavisinde kullanıldıkları
ve COVID-19’un sıtmanın yaygın olduğu ülkelerde diğer yerlere göre
daha az ölüme neden olduklarının görülmesi, bu ilaçların koruyucu
etkilerinin de olabileceğini düşündürmektedir (22). Buna karşın bu ilaçları
kullanan romatoid artritli hastalarda böyle bir koruyucu etkinin
gözlenmediği de bildirilmiştir (23).

Lopinavir-ritonavir

Lopinavir HIV-1 proteaza karşı yüksek seçicilik gösteren proteaz inhibitörü
bir ilaçtır. Oral yoldan alındığında aşırı derecede metabolize olduğu için
biyoyararlanımı düşüktür. Bu nedenle metabolizmasını inhibe ederek
biyoyararlanımının artmasına neden olan ritonavir ile kombine edilerek
kullanılır. Lopinavir-ritonavir kombinasyonları SARS ve MERS salgın-
larında kullanılmış olup yapılan çalışmalar, SARS ve MERS hastalarında
klinik sonucu iyileştirdiğini rapor etmiştir (24).

207