Page 206 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 12

artrit gibi otoimmün hastalıklarda kullanılan bir klorokin analoğudur (6).
Her iki ilacın da SARS-CoV-2'ye karşı in vitro anti-viral etkinlik gösterdiği,
ikisi arasında hidroksiklorokinin daha güçlü olduğu yapılan çalışmalar
ile ortaya konmuştur (7, 8). Anti-viral etki mekanizmaları net değildir;
ancak her iki ilacın da konakçı hücrelerinde glikolizasyonu, proteolitik
basamakları ve endosomal asidifikasyonu baskılayıp, viral replikasyonun
pH'ya bağlı adımlarını inhibe ederek etki gösterdiği düşünülmektedir.
Diğer taraftan bu ilaçların, sitokin oluşumunu baskılamak ve konakçı
hücrelerinde otofaji ve lizozomal aktiviteyi inhibe ederek immüno-
modülatör etkilere de sahip olduğu yapılan çalışmalar ile ortaya konmuştur
(9,10). Her iki ilacın da yıllardır kullanıldığı göz önünde bulundu-
rulduğunda, ekonomik olmaları ve güvenilir profilleri ile COVID-19
tedavisi için uygun potansiyel ilaç adayları olduğu düşünülebilir.

Bu ilaçların COVID-19’daki yararlılığı ile ilgili ilk çalışma Çin’den rapor
edilmiştir; klorokin ile tedavi edilen 100’den fazla hastada radyolojik
verilerde düzelme ve hastalığın ilerlemesinde yavaşlama bildirilmiştir
(11). Diğer taraftan,14 tanesinin kontrol grubunda olduğu 36 hastanın
dahil edildiği Fransız kaynaklı randomize olmayan bir vaka kontrol
çalışmasında hidroksiklorokin kullanan hastalarda (oral 200 mg x 3)
virolojik klerensde anlamlı iyileşme rapor edilmiştir (12). Bu verilere ek
olarak, çalışmada bakteriyel superenfeksiyonu engellemek için tedaviye
eklenen azitromisinin, hidroksiklorokin monoterapisine göre viral klerensi
anlamlı ölçüde arttırdığı bildirilmiştir (p <0.001). Hidroksiklorokinin (n=31)
kontrol grubuna (n=31) göre etkisinin test edildiği randomize diğer bir
çalışmada, hidroksiklorokin grubundaki hastaların klinik ve radyolojik
bulgularındaki düzelmelerin daha kısa sürede gerçekleştiği rapor edilmiştir
(13). Ancak bu çalışmanın vaka sayısının az olması, takip süresinin kısa
olması (çalışmaya kayıttan sonra 5 gün) ve sonuçların istatistiksel analizinin
net olmaması gibi önemli kısıtlılıkları bulunmaktadır.

Yukarıda belirtilen çalışmaların aksine, bu ilaçlar ile tedavinin olumlu
sonuçları olmadığına dair çalışmalar da bulunmaktadır. Bunlardan Çin’de
yapılan ve 30 hastanın dahil edildiği bir çalışmada hidroksiklorokin
tedavisinin (5 gün boyunca günlük 400 mg) standart tedaviye göre anlamlı
bir etkisi gözlenmemiştir (14). ABD’de yapılan ve 1438 yatan hastanın
dahil edildiği çok merkezli retrospektif cohort çalışmasında da hidrok-

205