Page 205 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Tedavi Stratejileri

araştırmalar çerçevesinde uygulanması konusunda anlaşmaya varmıştır.
Amerika Enfeksiyon Hastalıkları Derneği, klinik çalışmalar bağlamında
azitromisin ile birlikte veya yalnız klorokin/hidriksiklorokin, lopinavir-
ritonavir, tosilizumab ve plazma tedavisi kullanılmasını önermiştir (4).
Bu kılavuzda, hastalığın durumuna (yaygın, ciddi, kritik) göre tedaviler
belirlenmiş ve özellikle hakkında daha az bilgi sahibi olunan plazma ve
intravenöz immünoglobulin benzeri tedavilerin sadece kritik hastalarda
kullanılması önerilmiştir.

Türkiye’de Sağlık Bakanlığı tarafından yayınlanan kılavuzda, komplike
olmayan ve hafif seyirli olgularda azitromisin (1 x 250 mg) kombinasyonu
veya yalnız hidroksiklorokin (2 x 200 mg), ağır seyirli olgularda bu ilaçlara
ek favipravir (2 x 600 mg) tedavisi önerilmektedir (5). Bunlara ek olarak,
kritik hastalarda kılavuzda belirtilen kriterlere uygun olarak lopinavir +
ritonavir (200 mg/50mg), tosilizumab, osetalmivir, heparin tedavisi ve en
son olarak da plazma tedavisi önerilmektedir. Bu kılavuzlardan yola
çıkarak, spesifik bir tedavisi olmayan, ancak yardımcı tedavi amacı ile
kullanılan ilaçlar ile ilgili literatürde yer alan ve son birkaç ay içinde
yayınlanmış bilgiler derlenerek aşağıda okuyucuya aktarılmaya çalışılmıştır.
Ancak şurası vurgulanmalıdır ki, bu derleme yayına hazırlandığı sırada
kullanılan ilaçların yararlılıkları ile ilgili gözlemsel ve/veya devam eden
çalışma sonuçları yayınlanmaya devam etmiş ve halen de devam
etmektedir. Bunların önemli bir kısmının akran incelemesinden geçmemiş
çalışmalardır (peer-reviewed) ve hangi dergide yayınlanmış olursa olsunlar,
sonuçlarına biraz temkinli yaklaşılmalıdır. Örneğin 96.032 hasta verilerinin
değerlendirildiği ve 22 Mayıs’ta Lancet dergisinde “online” olarak
yayınlanan “Hydroxychloroquine or chloroquine with or without a
macrolide for treatment of COVID-19: a multinational registry analysis”
başlıklı çalışma, yazarları tarafından verilerdeki değerlendirme hata-
ları/eksiklikleri nedeni ile 3 Haziran günü yayından çekilmiştir.

1. Viral inhibisyon amacıyla kullanılan ilaçlar

Klorokin / Hidroksiklorokin

Klorokin, sıtma tedavisi ve profilaksisinde kullanılan anti-malaryal bir
ilaçtır (6). Hidroksiklorokin ise sistemik lupus eritematozus ve romatoid

204