Page 74 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 04

ağırlaştığı bilinmektedir. Çalışmalardaki popülasyon ve tanımlardaki
farklılıklar nedeniyle net bir oran vermek mümkün olmasa da büyük
kohortları kapsayan iki metaanalizlerden örnek vermek gerekirse, salgının
erken dönemine ait, Çin’den yayınlanan olgulara dayalı metaanalizde
verileri tam olan 656 hastada yoğun bakıma yatış oranı %20.3, genel
14
mortalite %13.9 saptanmışken , 1556 hastanın verilerinin değerlendirildiği
başka bir metaanalizde; komplikasyon gelişen kritik hasta oranı %9, yoğun
bakıma yatanların oranı %7.3, mekanik ventilasyon ihtiyacı %3.4 ve
15
mortalite %2.4 bulunmuştur .

Enfeksiyonu kapma açısından herkes duyarlıdır, ancak ağır seyir ve
mortalite çok büyük çoğunlukla ileri yaş ve komorbid durumlarla doğrudan
ilişkilidir. Olgu serilerinin köken aldığı ülke ve çalışmalara alınan hasta
gruplarına göre oransal farklılıklar olmakla birlikte; ileri yaş, erkek cinsiyet,
sigara kullanımı, obezite, diyabet, hipertansiyon, kardiyovasüler hastalık,
kronik obstrüktif akciğer hastalığı, kanser, kronik karaciğer hastalığı,
demans, serebrovasküler olay gibi komorbid durumların varlığı ağır seyir
ve mortalite açısında nönemli risk faktörleridir.

İtalya’da Covid-19’dan ölen 3200 hastanın verilerine bakıldığında ölen
hastaların ortalama yaşlarının 78.5 olduğu ve ulusal kohortlarına (median
yaş 63) kıyasla 15 yaş daha fazla olduğu saptanmıştır. Ölenlerin sadece
%29.4’ü kadındır. Ölen kadınların median yaşı 83 iken, erkeklerde 79
bulunmuştur. Yine aynı raporda ölen hastalardan ek hastalıkları ile ilgili
verileri tam olan 481 hastanın sadece %1.2’sinde eşlik eden bir komorbidite
olmadığı, %23.5’unda bir, %26.6’sında iki, %48.6’sında ise üç veya daha
16
fazla komorbidite olduğu bildirilmiştir . İtalyan kohortunda hastaların
dünyanın diğer yerlerine göre daha yaşlı olması dikkat çekicidir. Çin
17
raporlarına bakıldığında ortalama yaş 47 saptanmıştır . Yaş farkının gerek
mortalite, gerekse komorbidite türü ve oranlarını etkileyeceği aşikardır.
Ancak değişik kohortlarda genç yaşta gerçekleşen ölümlerde de hemen
daima altta yatan en az bir önemli komorbidite olduğu görülmektedir.

11
Cinsiyet farklılığı da dikkat çekicidir . Gerek Çin, gerekse Avrupa’da
(Fransa, İsviçre, İtalya, İspanya, Almanya) erkeklerde mortalitenin kadınlara
göre en az bir misli fazla olduğu görülmektedir. Kardiyovasküler hastalığı
18
olan erkekler mortalitenin en yüksek olduğu grup olarak görünmektedir .

73