Page 75 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Genel Bak›fl

Covid-19 tanısı alanlarda erkek/kadın oranı 1 iken, hastaneye yatanlarda
18
1.5, yoğun bakıma yatanlarda 2-3, ölenlerde 1.8-2.2 civarındadır .

İncelenen hasta popülasyonu ve zamanına göre farklı mortalite oranları
göze çarpar: İtalya’da %13,6, Brezilya’da %6,98, Çin’de %5.5 veya %2.4
gibi oranlar örnek verilebilir 15, 19, 20 . Aynı ülkede de bölgesel farklılıklar
olabilir. Örneğin Çin’de Pekin’de bildirilen %0.9 mortalite oranı Wuhan
21
ve ülke genelinden belirgin olarak düşüktür . Almanya’dan bildirilen
22
mortalite de %0.5-1.1’dir . Salgının başlangıcına göre de gelişen tanı
testleri, tanı algoritmalarındaki değişiklikler, sağlık hizmetlerinin kapasitesi
ve kalitesi, tedavi yaklaşımlarındaki gelişmeler ve istatistiklere alınma
kriterleri gibi pek çok neden mortalite oranlarını etkilemekte ve değişmesine
yol açmaktadır. Mortalite oranları genellikle semptomatik olgulara
dayanmaktadır, yani hastalık mortalitesidir. Asemptomatik seyir oranı
bilinmediği sürece enfeksiyonun toplam mortalite oranı bilinemeyecektir.

Klinik ve Laboratuvar

Başlangıçta sadece ağır bir solunum yolu enfeksiyonu olduğu düşünülen
Covid-19’un geniş bir klinik spektrum gösterdiği bir süre sonra anlaşılmış
ve pek çok organın etkilendiği görülmüştür. Olgu serisi ve meta-analizler
incelendiğinde klinik bulguların zaman (salgının başlangıcı ile şimdi) ve
ülkeye/bölgeye göre bazı değişiklikler gösterebildiği görülür. Nedeni
virüste meydana gelen değişiklikler, ırksal/genetik farklılıklar, vaka
tanımlarının değişmesi veya daha büyük olasılıkla zamanla bulguların
daha dikkatle ele alınması olabilir.

Salgının en başından itibaren klinik ve laboratuvar bulgularının bildirildiği
çok sayıda olgu serisi yayınlanmıştır. Bunların değerlendirildiği meta-
analizlere bakıldığında en sık semptomun ateş olduğu, bunu sırasıyla
öksürük, dispne, kas ağrıları ve halsizlik, balgam çıkartma, boğaz ağrısı,
baş ağrısı, titreme, iştahsızlık, diyare, bulantı, kusma, burun akıntısının
izlediği görülmektedir 14, 23–27 . Başvuru septomlarında dikkati çeken ve
28
salgının başlangıcında farkedilmemiş olan bir sempton da anosmidir .
Dispne, gastrointestinal semptomlar gibi bazı semptomların başvuru
anında var olması ağır klinik seyre gidiş açısından anlamlı bulunmuştur.
Ateş erişkinlerde çocuklara göre bir misli fazla görülürken, bulantı-kusma

74