Page 70 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 04

Damlacıklar aerosollere göre daha iri ve ağır parçacıklar olduğu için
havada kalış süreleri uzun değildir, birkaç dakikada yere iner. Bu şekilde
yüzeylere de virüs bulaşır.Kontamine yüzeylerden ellerle burun ve
gözlerden girebilir. Sindirim yoluyla bulaşmadığı düşünülmektedir.

Öksürük ve yüksek viral yük nedeniyle semptomatik kişiler asemp-
tomatiklere göre çok daha bulaştırıcı olsa da asemptomatiklerin diğerleri
gibi fark edilip izole edilememeleri bulaştırmada rol oynamalarına yol
açar. Ancak asemptomatiklerin gerçekte ne kadar bulaştırıcı olduğu bilin-
2
memektedir . Konuşma sırasında en az 1,5 metreye ulaşan 3000, hapşırma
sırasında ise 2 milyon damlacık saçılmaktadır.Deneysel olarak sadece
damlacıkla değil, aerosollerle de bulaşabileceği gösterilmiştir. Bu durumda
havada kalış süresi de artar.

3
Çeşitli yüzeylerde virüsün dayanma süreleri ile ilgili çalışmalar yapılmıştır .
Aerosollerle havada 3 saat, bakır yüzeylerde 4 saat, kartonda bir gün,
paslanmaz çelikte 2 gün, plastikte 3 gün infektivitelerini koruyabilecekleri
gösterilmiştir.

Hasta odalarından temizlik öncesi ve sonrasında yüzeylerden alınan
örneklerde temizliğin yüzeylerdeki virüsü yok etmede etkili olduğu
bulunmuştur 4, 5 . Tuvaletlerden alınan örneklerde ve dışkıda da virüs
saptanmıştır. Oral-fekal bulaştan çok, çevresel kontaminasyonla
yüzeylerden bulaşma olabileceğinden tuvalet ve el hijyeni önemlidir.

Dış ortamda 4°C’da günlerce canlı kalmakla birlikte, 30°C gibi yüksek
ısılarda bu süre daha kısadır. Zarflı bir virüs olduğundan sabun, deterjan,
alkol ve tabii ki dezenfektanlarla çabucak inaktif hale gelir. Güneş ışınları,
içerdiği UV nedeniyle virüsü kısa sürede inaktif hale getirir. Bu nedenlerle
güneşli sıcak günlerde açık havada bulaşma riski düşükken, klimalarla
serinletilen, havanın her yerde dolaştığı kapalı ortamlarda bulaşma riski
çok daha fazladır.

Tümü enfeksiyona duyarlı olan bir toplulukta enfekte bir kişinin etkeni
aldıktan sonra bulaştırıcı olduğu dönem boyunca kaç kişiye enfeksiyon
bulaştıracağına “Hastalığın Bulaştırma Katsayısı – R0 değeri” denir. R0
> 1 ise mevcut her enfekte birey, birden fazla yeni enfekte bireye neden

69