Page 411 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Endokrin Sistem Hastal›klar›

direnci ve insülin direnci ile ilişkili diyabet, obezite, hipertansiyon,
dislipidemi ve aterosklerotik kardiyovasküler hastalıklarda da görülen
bir durumdur (1, 10-12).

SARS-CoV-2 reseptörlerinin endokrin organlar da dahil olmak üzere birçok
organ ve dokuda yaygın olarak bulunması, farklı endokrinolojik ve
metabolik hastalıklarda artmış proinflamatuar sitokin üretiminin ve endotel
disfonksiyonunun zaten var olması, bu tür komorbiditeleri olanlarda
COVID-19’un seyrinin daha olumsuz olmasına ve artmış mortaliteye
neden olabilmektedir.

COVID-19 ile ilgili mevcut bilgilerin çoğu küçük ölçekli gözlemsel verilere
ve vaka bildirimlerine dayanmaktadır. Ayrıca daha önce farklı
koronaviruslere bağlı olarak görülmüş olan “Orta Doğu Solunum Sendromu
(MERS-CoV)” ve “Şiddetli Akut Solunum Sendromu (SARS-CoV)”
hastalıklarından ve influenza gibi diğer viral hastalıklardan elde edilen
klinik veriler ve tecrübelerden de yararlanılmaya çalışılmaktadır.

Bu yazıda COVID-19 ve endokrin sistem hastalıklarının birbirleri üzerine
olası etkileri mevcut literatür bilgilerinin ışığında tartışılacaktır, ancak
COVID-19 ile ilişkili literatür ve bilgilerin her gün değişebildiği ve
güncellendiği unutulmamalıdır.

COVID-19 ve Diabetes Mellitus

Diabetes mellitus ve COVID-19 birlikteliği 3 farklı yönüyle ele alınabilir.

• Diabetes mellitus, COVID-19 hastalarında sık görülen bir
komorbiditedir ve kötü prognoz nedenidir (1, 6-9),
• SARS-CoV-2 enfeksiyonu glisemik kontrolün bozulmasına veya yeni
diyabetin açığa çıkmasına neden olabilir (1, 9),
• Pandemi sürecinde diyabetik hastanın takip ve tedavisinde ortaya
farklı sorunlar çıkabilir (1, 6-9).

Diabetes mellitusun inflamatuvar bir hastalık olduğu bilinmektedir. Ayrıca
diyabette pıhtılaşma ve fibrinoliz arasında dengesizlik de bulunmaktadır.
Pıhtılaşma faktörleri artmış, fibrinolitik sistem baskılanmıştır. İnsülin

410