Page 144 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 09

İtalya’da, ölen 3200 hastanın incelendiği bir çalışmada, verileri tam olan
481 hastaya bakıldığında ölenlerde ortalama yaş 78.5 (31-103, IQR 73-85)
bulunmuş ve tümünde eşlik eden en az bir komorbid durum olduğu
görülmüştür. 6’sında (%1.2) altta yatan bir hastalık, 113’ünde (%23.5)iki
hastalık, 28’inde (%26.6) üç hastalık, 234’ünde (%48,6) dört veya daha
fazla hastalık saptanmıştır (2). Bu çalışmada altta yatan hastalıklar sıklık
sırasına göre; hipertansiyon %73.8, diyabet %33.9, iskemik kalp hastalığı
%30.1, atriyal fibrilasyon %22.0, kronik böbrek yetersizliği %20.2, kanser
%19.5, kronik obstrüktif akciğer hastalığı %13.7, demans %11.9, inme %11,2
ve kronik karaciğer hastalığı %3.7 olarak bildirilmiştir. Yine KVH’ların
büyük çoğunluğu oluşturduğu dikkati çekmektedir. Aynı çalışmada 50
yaş altında ölen 36 hasta değerlendirildiğinde bu grupta da KVH ve
obezitenin önemli birer risk faktörü olduğu görülmüştür.

Burada sadece iki örnek verilmiş olsa da değişik ülke ve bölgelerden
yapılan pek çok çalışmada bazı oransal farklar görülmesine rağmen, KVH
tümünde önemli bir risk faktörü olarak öne çıkmaktadır (3–5). Bu nedenle
Covid-19 kuşkusu veya tanısı alan böyle hastaların gerek ilk değerlen-
dirmeleri, gerekse izlem ve tedavileri özel dikkat ve işbirliği gerektirir.

COVID-19 nedeniyle solunum sıkıntısı yaşayan ve acil servise başvuran
hastalarda gerek miyokart tutulumu, gerekse mikrovasküler hasar
nedeniyle, EKG değişikliği (ST yükselmesi, özgül olmayan ST-T segment
değişiklikleri) ve kardiyak biyobelirteçlerde yükselme saptanabilir. Bu
durum Covid-19’a bağlı olabileceği gibi, tek başına kardiyak kaynaklı da
olabilir. Salgın hastalık yaşanırken bu ayrımı yapmak kolay olmayabilir
ve hastalar kardiyoloji servislerine ve koroner yoğun bakım ünitelerine
kardiyak patoloji ön tanısıyla yatırılabilir. Bunun yanında Covid-19 seyrinde
gelişen akut kardiyak sorunlar nedeniyle de hastaların kardiyoloji
ünitelerinde izlenmeleri gerekebilir. Bu nedenle kardiyoloji uzmanları
gerek risk faktörü taşıdığı bilinen hastaların ilk değerlendirmelerinde
gerekse izlemlerinde aktif görev almalıdır. Kardiyoloji klinik, yoğun bakım
ve girişim laboratuvarları virüsün bulaşmasını önlemek amacıyla
pandemiye uygun olarak düzenlenmelidir. Dinamik bir şekilde güncellenen
American College of Cardiology (ACC), European Society of Cardiyology
(ESC) ve Türk Kardiyoloji Derneği’nin (TKD) rehberleri bu açıdan yol
göstericidir (6–8).

143