Page 621 - Multidisipliner Covid 19

Psikiyatri Aç›s›ndan COVID-19

GİRİŞ

Coronavirus hastalığı 2019 (COVID-19), 2019'un sonlarında Çin'in Wuhan
kentinden ortaya çıkan koronavirüs 2'nin (SARS-Cov-2) neden olduğu
şiddetli akut solunum sendromuna yol açan viral bir hastalıktır. Mevsimsel
gripten anlamlı derecede daha bulaşıcı ve patojenik olup, tahmini vaka
ölüm oranı % 0.5-3 ve yoğun bakım gerektirme oranı tanı alan hastaların
yaklaşık % 5'idir (1). Hastalığın şiddeti ileri yaş ve komorbiditeler ile
ilişkilidir (2). Kuzey İtalya ve Çin'in Wuhan'ı da dâhil olmak üzere ağır
şekilde etkilenen bölgeler, özellikle yoğun bakım açısından sağlık sistemi
kapasitesinde önemli zorluklarla karşılaşmıştır. Şu anda halk sağlığı
çabaları, ventilatörler gibi mevcut sağlık bakım kaynaklarının tükenmesini
önlemek için hastalık yayılma oranını sınırlandırmaya yöneliktir(3).

20. yüzyılın başlarında ve ortalarında antibiyotikler, aşılar ve modern
sanitasyona bağlı olarak bulaşıcı hastalıkların morbidite ve mortalitesinde
meydana gelen düşüşten sonra bulaşıcı hastalık tehdidi yeniden ortaya
çıkmıştır (4). Yeni, antibiyotiğe dirençli organizmalara ek olarak, son birkaç
yıldır Ebola Virüsü Hastalığı, HIV hastalığı, kuş gribi, şiddetli akut solunum
sendromu, Zika virüsü ve diğerleri de dahil olmak üzere salgın veya
pandemik potansiyeli olan yeni enfeksiyonlar artarda ortaya çıkmaktadır.
Küresel seyahatin artan hızı ve kapsamı, iklim değişikliği ve sosyoekonomik
eşitsizlikler nedeniyle yeni salgınlar ve pandemi tehdidi 21. yüzyılın en
büyük halk sağlığı sorunlarından biri olarak kabul edilmiştir (5).

COVID-19 hakkındaki ilk bilimsel çalışmaların çoğu yoğun bakım, acil
bakım ve birinci basamak bakım üzerine odaklanmış olsa da, daha önce
ortaya çıkan salgınlar, ruh sağlığı çalışanlarının rolünün birden fazla
düzeyde anahtar rol oynadığını göstermiştir. Doğası gereği uygulama
alanı zihinsel ve fiziksel sağlığın kesişim alanı olan psikiyatristlere pandemi
ve sonrası süreçte önemli iş düşmektedir (3).

Dünyanın pek çok ülkesinin hazırlıksız yakalandığı bu pandemi sürecinde
genel toplumun, hastaların, ailelerinin ve sağlık çalışanlarının psikolojik
bakımı için protokoller geliştirme gereği doğmuştur. Toplumdaki sağlıklı
bireyler, herhangi bir hastalıkları olmamasına karşın koruyucu önlemler
ve kısıtlamalar nedeniyle değişen yaşamlarına uyum sağlamakta zorluk

620