Page 421 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Endokrin Sistem Hastal›klar›

Adrenal yetmezliği olan bireylerde, bağışıklık fonksiyonunun bozulması
nedeniyle solunum yolu enfeksiyonuna bağlı ölüm oranlarında artış
görülebileceğinden, COVID-19 pandemisi sırasında bu hastaların takibi,
tedavisi ve bulaşın önlenmesi için ciddi önlemler alınmalıdır (35, 38).
Daha önceden bilinen adrenal yetmezliği olan ve glukokortikoid tedavisi
alanlarda akut enfeksiyon sırasında doz ikiye katlanmalıdır. Adrenal
yetmezliği olan hastalarda yorgunluk, halsizlik, gastrointestinal semptomlar
ve ishal gibi COVID-19’daki semptomlara benzeyen semptomlar yaygındır.
İnflamatuar durumun derecesine ve bağışıklık sistemi üzerinde istenen
etkiye göre stres dozu uygulamasının doğru zamanlamasını belirlemek
ve doğru doz artışını yapmak çok önemlidir (38).

Adrenal yetmezliği olan hastalarda sürekli ateş veya şiddetli pnömoni
varsa, 50 ila 100 mg hidrokortizonun bolus olarak verilmesi, ardından 24
saat boyunca 200 mg hidrokortizonun sürekli intravenöz infüzyonunun
sağlanması uygun replasman için önerilmektedir. Hipotansiyona eğilim
yönünden hasta takip edilmeli, yeterli hidrasyon sağlanmalı, elektrolit
dengesi düzeltilmelidir. Şiddetli COVID-19'da dissemine intravasküler
koagülasyon sıklığı artmaktadır, bu nedenle glukokortikoid kullanımı ile
ilişkili pıhtılaşma anormallikleri de göz önüne alındığında, düşük moleküler
ağırlıklı heparinin bu olgularda erken dönemde uygulanmaya başlanması
önemlidir (38-40).

Altta yatan farklı hastalıklar nedeniyle 3 aydan uzun süreli glukokortikoid
tedavi alan hastalar, kullanılan steroidlerin immünosüpresif etkileri,
hastalığın kendisi veya kullanılan diğer ilaçlarla ilişkili olarak gelişen
immün sistem bozuklukları nedeniyle COVID-19'a karşı artan duyarlılığa
sahip olabilirler. Bu hastalarda da enfeksiyon sırasında steroid ihtiyacı
artmakta, tedavinin düzenlenmesi hayati önem taşımaktadır. Bu tür olgular
da, COVID-19 sırasında yakın takip edilmeli, glukokortikoid tedavi dozları
ihtiyaca göre düzenlenmelidir (41).

COVID-19 ve Tiroid Hastalıkları

Literatürde koronavirüsün tiroid tutulumu ile ilgili veriler oldukça azdır.
SARS-CoV-2 enfeksiyonunun koku ve tat alma ile ilişkili kraniyal sinirlerin
de dahil olduğu sinir sistemini etkilediği bilinmektedir (42). COVID-19

420