Page 242 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 14

Coronaviridae ailesinde yer alan viruslar zarflı ve helikal simetrili olup,
tek iplikçikli (tek zincirli), pozitif polariteli ve 26-32 kb büyüklüğünde
segmentsiz RNA genomu taşırlar. Coronavirus genomları; E (zarf proteini),
M (membran proteini), N (nükleokapsid proteini) ve S (spike proteini)
olarak 4 yapısal protein kodlar (Şekil 1). N proteini, viral genomun helikal
ribonükleokapsid içerisinde paketlenmesinde görevlidir. M glikoproteini,
olgun virus partikülünün oluşumu (assembly) ve immunolojik reaksiyon
3
oluşturma yeteneğinden sorumludur . S glikoproteini, virus tropizmi ile
ilişkili tip I füzyon proteinidir. Bu protein virusun hücreye girişi ve hücre
yüzey reseptörlerine bağlanmasında görevlidir. Bu sebeple S glikoproteini
koruyucu bağışıklıkla ilişkilendirilen nötralizan antikorların ana hedefidir .
4,5
S glikoproteini iki fonksiyonel alt üniteden (S1, S2) oluşur. S1 alt ünitesi,
virusun hücre reseptörüne bağlanmasından sorumluyken, S2 alt ünitesi
virusun hedef hücreye girmesinde (membran füzyonu) görev alır. Bu iki
alt ünite arasında yapılan karşılaştırmalı değerlendirmeye göre S2 alt
ünitesi sabit (değişmeyen) bölge olarak da tanımlanır . S1 alt ünitesi 4
4
farklı domainden oluşur (A, B, C, D). Domain A ve B, S proteininin Reseptör
Bağlanma Bölgesini (RBD) oluştururlar. HCoV-NL63 ve SARS-CoV-1 virusları
gibi SARS-CoV-2’de konak hücre yüzeyine tutunabilmek için S glikoproteini
7
aracılığıyla ACE2 (AnjiyotensinDönüştürücü Enzim-2) moleküllerine bağlanır .
Yapısal ve biyokimyasal çalışmalar S glikoproteininin ACE2 reseptörüne
6
bağlanma kısmının RBD bölgesi olduğunu göstermiştir . S1 alt ünitesinde
özellikle B domaini çok değişken bölge olarak dikkat çeker.

(A) Coronavirusspike proteininin
lineer temsilinde belirtilen
domain/bölgeler: (SP) sinyal peptidi,
(S1/S2 ve S2’) iki proteolitik ayrılma
bölgesi, (FP1ve FP2) önerilmiş iki
füzyon peptidi, (HR1 ve HR2) iki
heptad tekrarlama bölgesi, (TD)
transmembran domaini, (CT)
sitoplazmik kuyruk (internal domain)
(B) Fare hepatitis corona virusu
trimerik spike glikoproteini eksternal
domaininin kriyoelektromikroskobik
analizinde önden ve üstten görüntüsü
(Kaynak: Hulswit RJG, De Haan CAM,
Bosch B-J. Coronavirus Spike Protein and
Şekil 2. SARS-CoV-2 spike (S) glikoproteinine ilişkin genomik organizasyon ve Tropism Changes. doi:10.1016/bs.aivir.
trimerik antijen yapısı 2016.08.004)

241