Page 159 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 ve Akci¤erler

Giriş ve Epidemiyoloji

Koronavirüsler iyi bilinen insan ve hayvan patojenleridir. 2019 yılı Aralık
ayında Çin’in Wuhan kentinde pnömoni vakalarının kümelenmesiyle fark
edilen yeni bir koronavirüs, süratle Çin’e ve ardınndan tüm Dünya’ya
yayılmıştır. Şubat 2020’de DSÖ, pandemi ilanında bulunmuştur. Etken
virüs, şiddetli akut solunum sendromu (SARS) virüsü ile aynı alt cinste
fakat farklı bir grupta olan bir beta-koronavirüstür. Bu nedenle SARS-
CoV-2 olarak adlandırılmıştır (1).

15 Haziran 2020 tarihi itibariyle, tüm dünyada sekiz milyondan fazla
sayıda insan virüs ile infekte olmuş ve dört yüz otuz yedi binin üzerinde
insan yaşamını COVID-19 hastalığı nedeniyle kaybetmiştir (2). Türkiye’de
yine aynı tarih itibariyle, toplam vaka sayısı yüz yetmiş dokuz bin’e ulaş-
mış olup, 4.825 kişi COVID-19 nedeniyle yaşamını yitirmiştir.

Reseptör bağlayan gen bölgesinin yapısının, SARS koronavirüsünü yapısına
çok benzer olduğu ve virüsün hücre girişi için aynı reseptörü, anjiyotensin
dönüştürücü enzim 2'yi (ACE-2) kullandığı gösterilmiştir. ACE-2 hücre
yüzeyinde bulunan bir protendir. ACE-2 reseptörleri vücutta en yoğun
olarak akciğerlerde, kal, kan damarları, böbrek, karacier ve gastrointestinal
sistemde yer almaktadır (3). Virüs yüzeyindeki spikeprotein aracılığıyla
ACE-2 reseptörüne bağlanmaktadır.

SARS-CoV-2 insandan-insana geçiş özelliği nedeniyle büyük çaplı bir
pandemiye yol açabilmiş olup virüs tanımlanan iki ana bulaş yolu; solunum
damlacıkları ve temastır. Solunum damlacıkları, enfekte bir kişi öksür-
düğünde veya hapşırdığında ortaya çıkar. Hapşırma, öksürme gibi solunum
semptomları olan kişiyle 1 metreden az mesafede yakın temasta olan
bireylerin enfektif solunum damlacıklarına maruz kalma riski vardır.
Bulaşma ayrıca enfekte olmuş kişinin çevresindeki yüzeylerle temas etmesi
yoluyla da meydana gelebilir (4, 5).

Hava yoluyla bulaş, genellikle çapı <5μm olan partiküller olarak kabul
edilen damlacık çekirdeği içindeki mikropların varlığını ifade ettiğinden
damlacık bulaşından farklıdır, uzun süre havada kalabilir ve 1 m'den fazla
mesafelere iletilebilir (5).

158