Page 154 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 09

Klorokinlerin kardiyak yan etkileri kardiyak aritmi, hatta Torsades de
pointes (TdP), QT’de uzama, ventriküler ekstrasistol, ventriküler fibrilasyon,
atrioventriküler bloklar ve Na/K/ Ca kanalları üzerinde olan etkileri şek-
linde özetlenebilir.

Her ne kadar Covid-19’da kısa süreli kullanım söz konusu olsa da, uzun
vadede kalıcı hasar bırakıp bırakmayacağı belli değildir. Uzun süreli
kullanan hastaların kalıcı hasar açısından değerlendirildiği 86 çalışmadan
hazırlanan bir derlemede kümülatif dozla ilişkili olarak ciddi kalıcı
hasarların olduğu gösterilmiştir (22).Toksisite gelişen 127 hastanın 3-35
yıl (median 7 yıl) sürdürülen izlemlerinde; %85 ileti bozuklukları, %22
ventrikül hipertrofisi, %9.4 hipokinezi, %26.8 KY, %3.9 pulmoner
hipertansiyon, %7.1 kapak disfonksiyonu geliştiği saptanmış, tedaviyi
bırakmak zorunda kalan 78 hastanın %44.9’unda tam iyileşme, %12.9’unda
geri dönüşsüz bazı hasarlar ve %30.8’inde ise ölüm gerçekleştiği gös-
terilmiştir.

Covid-19’da klorokine bağlı akut kardiyak etkiler açısından özellikle
dikkatli olunmalıdır. Klorokin tedavisi planlanan her hastaya bazal olarak
12 derivasyonlu EKG çekilmesi; ritim, PR intervali, QRS süresi ve
düzeltilmiş QT mesafelerinin değerlendirilmesi gerekir. Bazal QTc >500
msn. (QRS ≥120 ise >550 msn), PR mesafesinde ileri derecede uzama ve
hasta sinüs sendromu öyküsüyle birlikte trifasiküler blok gibi bulgular
varsa ikincil nedenlerin sorgulanması ve tedavi alternatiflerinin düşü-
nülmesi gerekir. Böyle hastalar kardiyologlar tarafından da değerlen-
dirilmelidir.

Tedavi başlanmış hastada ilk QTc intervali ölçümünün klorokin yükleme
dozunun (2x400 mg) ikinci dozundan 2-3 saat sonra yapılması önerilir.
Tedavi süresince günlük ritim, QTc intervali, PR intervali ve QRS genişliği
izlemi yapılmalı, ayrıca kalsiyum, magnezyum ve potasyum düzeylerinin
kontrolü, gerekirse replasmanı sağlanmalıdır. Tedavi sırasında QTc
intervalindeki her 10 msn.’lik uzama TdP riskini %5-7 arttırır. TdP gelişeceği
kesin olan bir QTcintervali eşiği yoktur, ancak >500 msn. veya son EKG’ye
göre >60 msn. uzama ciddi bir risk kabul edilir. İlaç dozlarının EKG
intervallerindeki değişimlere göre ayarlanması gerekebilir. Hastaların
kardiyologların aktif katılımıyla izlenmesi yaşam kurtarıcı olabilir.

153