Page 135 - Multidisipliner Covid 19

Enfeksiyon Hastal›klar› Uzman› Gözünden COVID-19 Hastal›¤› ve Karaci¤er

ve karaciğer hasarı nadirdir (16).

Tedavide kullanılan diğer ajanlar arasında bulunan toculizumab klinik
olarak belirgin karaciğer hasarı mevcut olmasa da ALT yüksekliği sık
görülebilir (17). Hepatit B aktivasyonu görülebilir (18). Dekompanse siroz
hastaları toculizumab ile tedavi edilmemelidir. Bir diğer ajan Arbidol
karaciğer ve bağırsakta metabolize olur, CYP3A4 inhibitörleri ile arasında
muhtemel ilaçreaksiyonu mevcuttur. Sirozda kaçınılmalıdır

Yazımızın bir başka noktası altta yatan karaciğer hastalıklarında virüsün
nasıl etkilediğidir. Şöyle ki COVID-19 hastalığında komorbid faktörlerin
mortalitede önemi biliniyor. Buradan yola çıkarak siroz, kronik kolestatik
karaciğer hastaları, karaciğer nakli yapılmış olanlarda ya da karaciğer
kanseri hastalarında mortalite farklı mıdır? Hepatik ensefalopati, karaciğer
yetmezliği, GIS kanama üzerinde virüsün etkileri nelerdir? ACE2
reseptörlerinin kolanjiositlerde bulunduğu verisi dikkate alınırsa COVID-
19 salgınında primer bilier kolanjit hastalarında kolestaz tetkilenir mi?
İmmüntoleran fazda veya tedavi altındaki kronik hepatit B hastalarında
SARS-CoV2 ile enfeksiyonu sonrası aktif viral replikasyon olur mu?
Otoimmün hepatitte steroid kullanımının etkisi nedir? Karaciğer nakil
hastalarında tedavi değişikliği gerekir mi gibi pek çok soru akla gelmektedir.

Altta yatan hastalık ile SARS-Cov2 enfeksiyonu arasındakibağlantı arasında
çok sınırlı veri vardır. Genel olarak çalışmalarda altta yatan karaciğer
hastalığı % 2-11 hastada saptanmıştır (1). Guan ve arkadaşları’nın (3)
yayınında kanıtlanmış COVID-19 hastalarının % 2,1’inde hepatit B
enfeksiyonu mevcuttu. Ciddi olgularda ise, ciddi seyretmeyenler ile
karşılaştırıldığında daha çok hepatit B enfeksiyonu izlenmiştir (2,4 % vs
0,6 %). Başka bir yayında hepatit B oranı % 3,5 olup, progressif olanlarda
% 5,1’dir (7). A.B.D.’de 5700 hastanın verilerine bakıldığında sadece %
0.4’ünde öncesinde siroz mevcuttu (5).Çin’de 202 kişide yapılan çalışmada
non alkolik yağlı karaciğer hastalarında (NAKH) başlangıçtan itibaren ve
takip sürecinde daha yüksek KCFT izlenmiştir. Bu hastalarda hastalık
daha ciddi seyretmiş olup, progresyon için NAKH bağımsız risk faktörü
olarak bildirilmiştir. Hastalarda enflamasyonu tetikleyen makrofaj (M1)
aktivasyonu ciddi seyire neden olarak suçlanmıştır (7).

134