Page 323 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19'da Ba¤›fl›kl›k Yan›tlar› ve Yang›sal Olaylar

Bu olaylar devam ederken bir taraftan da antijen işlenişi ve sunumu ger-
çekleşerek sonunda vücudumuzun özgül hücresel ve sıvısal bileşenlerden
oluşan edinilmiş bağışıklık yanıtı gelişir. Bu enfeksiyonu izleyen 7-14 gün
içerisinde olur (15).

Antijenlerin CD4+ yardımcı T (T helper; Th) ve CD8+ sitotoksik T Lenfo-
sitlere (Cytotoxic T cell; CTL) sunumunu takiben de nükleer faktör-kappa
B (NFkB) sinyal yolağı üzerinden de pro-enflamatuvar sitokinler yapılmaya
başlanır. Antijene özgül sitotoksik T lenfositler virüsle enfekte hücreleri
ortadan kaldırırlarken, aktiflenmiş B hücreleri virüse özgül antikorlar üre-
tirler (17, 18). Ayrıca, Th17 hücreleri, nötrofiller ve granülositler İL-17 üre-
tirler. Bu sitokin de ayrıca İL-1, İL-6, İL-8, MCP-1, Granülosit koloni stimüle
edici faktör (Granuolcyte colony stimulating factor; G-CSF), Granülosit-
monosit koloni stimüle edici faktör (Granuolcyte-monocyte colony stimulat-
ing factor; GM-CSF), TNF- , ve Prostaglandin E2’nin (PGE2) yapımına
yol açar. Tüm bu mediyatörler daha çok nötrofil, monosite ve diğer bağışık-
lık hücrelerinin enfeksiyon alanına birikimini arttırır. Tüm bu geliştirilen
bağışıklık yanıtlarının hedefi aslında SARS-Cov-2’yi eradike etmektir (18).

Bir çok akut viral enfeksiyonlardaki gibi SARS-CoV’a karşı da IgM ve IgG
tipi antikorlar gelişmektedir. SARS’a özgül IgM tipi antikorlar 12. haftanın
sonunda kaybolurken IgG tipi antikorlar daha uzun süre dayanır ve dola-
yısıyla koruyucu tipte olan antikorlar IgG antikorlarıdır (19), SARS’a özgül
IgG antikorlar öncelikli olarak S ve N proteinlerine özgüldür (7). SARS-
Cov2’ye karşı antikor yanıtı ile ilgili yapılan çalışmalarda ilginç olarak
özgül IgG düzeylerinin erken zamanda ve hatta IgM ile birlikte yüksek
olduğu gözlenmektedir. Ayrıca, SARS-CoV-2 özgül IgG ve IgM semp-
tomların başlangıcını takiben sırasıyla, 17-19 günde ve 20-22 günde en üst
düzeylere çıkmaktadır (20). Diğer bir ilginç gözlem ise, antijene özgül IgG
ve IgM titreleri ağır olgularda daha hafif olgulara göre daha yüksek düzey-
lerde bulunmuştur (21).

SARS-CoV-2’ye karşı hücresel immüniteye gelecek olursak, en dikkat
çeken bulgunun periferik kandaki CD4+ ve CD8+ T hücrelerinin anlamlı
derecede azaldığı ancak oldukça aktif durumda bulunduğudur (22). SAR-
CoV enfeksiyonlu hastalarda da benzer olarak akut dönemde ciddi CD4+
ve CD8+ T hücre düşüşleri olsa da CD4+ ve CD8+ bellek T hücrelerinin

322