Page 613 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Salg›n Sürecinde Çocuk ve Ergen Ruh Sa¤l›¤›

sağlıyor. Bu durum ile ilgili kaygı ve korku hiç olmasa insanlar hiçbir
önlem almazlardı. Çocuklara da kaygı ve korkunun, hastalıkla ilgili
olumsuz düşünce ve öngörülerin, bizi korumak için böyle zamanlarda
önlem almamızı sağlamaya çalışan beynimiz tarafından üretildiğini,
beynimizin işinin bizi korumak için düşünce ve duygular üretmek
olduğunu onların anlayabileceği dilde anlatabiliriz. Ancak kaygı ve korku
abartılı olursa, özellikle ailelerin bu süreçte aşırı kaygılı, korkutucu, aşırı
titiz, koruyucu kollayıcı yaklaşımları anne babaların abartılı panik hissi,
çocukların ve gençlerin ruh sağlığını olumsuz yönde etkilediği gibi kişinin
doğru, etkili ve zamanında tepki vermesini zorlaştırabilir. Tıpkı donup
kalmak ve kitlenmek gibi. Hâlbuki kabul edilebilir düzeyde bir kaygı ve
korku “ne yapılabileceği” üzerinde karar vermeyi kolaylaştırabilir.

Belli yaş gruplarında çocukların ruhsal, zihinsel, motor, sosyal becerilerini
kazanmalarını sağlayan belli aktiviteler ve durumlar vardır. Bunlar 3-6
yaş grubu için oyun ve okul öncesi eğitim, 6-10 yaş arası için okul ortamı
ve öğretmenler ve yaşıtlarıyla ilişki kurmak, ergenler için akran grupları
ve okuldur. Salgın durumunda tüm bunların askıya alınması ve gene aile
dışı ve aile içi rutinlerin bozulması çocukların ruhsal, sosyal, akademik,
motor, zihinsel gelişimlerini sekteye uğratmış olabilir hatta farklı psikiyatrik
sorunların ortaya çıkmasın zemin hazırlamış veya zeminde olan bazı
sorunların (takıntı, saplantı, mükemmeliyetçilik, sağlık kaygısı, ayrılma
kaygısı, travma ile ilişkili bozukluklar, depresif duygu durum, kaygı ile
ilgili durumlar, sanrısal durumlar....) ağırlaşmasına yol açmış olabilir. Bu
dönemde ebeveynlerde ortaya çıkacak abartılı ruhsal etkilenme de
çocukların ruhsal etkilenme derecelerini ağırlaştırabilir ayrıca tüm ailenin
süreci yönetmeleri ve bu durumla baş etme becerilerini olumsuz
etkileyebilir.

Salgın döneminde bahşedilmesi güç deneyimlerle karşı karşıya kalan
çocuk ve gençlerin en çok zorlandıkları noktaların başında sosyal destek
sistemlerinden yani okul, öğretmen ve arkadaşlarından uzak kalmış
olmaları gelmektedir. Yine fiziksel aktivite kısıtlamasına maruz kalmış
olmaları, uyku ve yemek yeme düzenlemelerindeki aksaklıklar, buna bağlı
olarak özellikle kilo artışının varlığı dikkat edilecek noktalar olarak
önümüze çıkabilir. Çocuk ve ergenlerin bu dönemde yaşadıkları duyguların
en temelinde ise endişe ve korku gelmektedir. Çocuk ve ergenlerin kendisi

612