Page 389 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19 Dermatolojik Bulgular›

Monomorfik yaygın veziküler lezyonlar daha erken dönemlerde ortaya
çıkmakta olup diğer viral ekzantemlerdeki lezyonlara benzer şekildedir.
Bu tür lezyonlar viral hastalığa oldukça spesifik gibi görünmektedir (16-
19, 26, 27, 30).
Akral alanların eritemli vezikül ve püstülleri (Pseudo-chilblain) geç
dönemde ortaya çıkan (ve bu nedenle daha az virolojik doğrulaması olan)
bulgular olup, hastaların çoğunda daha önce chilblain hikayesinin
olmaması, çoğu hastanın COVID 19 + hasta teması hikayesinin olması ve
bazı olgularda beklenenin aksine sıcak iklimlerde de ortaya çıkması
COVID-19 ilişkisini güçlendirmektedir. Livedoid ve nekrotik lezyonlar
en az görülen bulgulardan olup çoğunlukla yaşlılarda ve şiddetli hastalarda
görülür. Geçici unilateral livedo retikülarisli olgular da bildirilmiştir.
Bu bulgular COVID-19’un primer lezyonu ya da COVID-19 ilişkili
hiperkoagulapati ve vasküler hasara sonucu oluşan vasküler oklüzyon
komplikasyonunun bir göstergesi olabilir (16-19, 26, 27, 30).
Sonuçta COVID-19 ile ilişkili dermatozlar açısından bakıldığında;
psödo-chilblain, veziküler lezyonlar, livedoid/nekrotik lezyonlar ve belki
ateşin eşlik ettiği ürtiker, bu ilişkiyi karşılar gibi görünmektedir.

d. Multisistem enflamatuvar sendrom
COVID-19 pandemisi döneminde son literatürlerde özellikle önce
İtalya’da daha sonra da, İngiltere, ABD ve Avrupa’nın diğer ülkelerinde
çocuk olgularda toksik şok sendromu ve Kawasaki hastağı benzeri ölümcül
sonuçlara neden olabilecek şiddetli bir atipik bir tablodan bahsedilmektedir.
Patogenezinde SARS-CoV2 ilişkili superantijene antikor, immun kompleks
aracılı postenfeksiyöz bir enflamatuvar olay olarak bakılmaktadır. Bu tablo
ateş ile beraber eritematöz, polimorfik döküntü, el ve ayaklarda eritem
ve endürasyon, oral mukozit, bilateral nonpürülen konjunktivit gibi
mukokutanöz bulgular (Şekil 9), en az iki organ (kardiak, renal, solunum,
hematolojik, gastoinestinal, nörolojik ve dermatolojik) sistemi tutulumu
gibi sistemik bulguların yanında enflamasyonu destekleyen çeşitli
laboratuvar (SARS-CoV-2 PCR ya da seroloji pozitifliği dışında; artmış
CRP, ESH, fibrinojen, prokalsitonin, D-dimer, ferritin, LDH, IL-6, nötrofil,
azalmış lenfosit ve albümin) ve görüntüleme yöntemleri sonuçları ile
Kawasaki hastalığına benzeri bir tablodur. Çocuklarda ve adolesanlarda
belirtilen bu tablo “Multisistem Enflamatuvar Sendrom”olarak tanımlanmış
olup WHO ve CDC tarafından da kabul edilmiştir (34-37).

388