Page 32 - Multidisipliner Covid 19

BÖLÜM 02

1. Giriş ve Genel Bilgiler

Koronavirüsler (Coronaviridae ailesi, CoV'ler) 90-120 nanometre çapında
küresel yapıda, zarflı ve tek zincirli RNA genomuna sahip büyük bir virüs
ailesidir. Dış yüzeylerinde elektron mikroskobunda taç gibi görünmelerini
sağlayan glikoprotein yapısında çıkıntılar bulunduğundan bu virüs ailesine
"taç" veya "ışık halkası" anlamına gelen Latince “korona’’ adı verilmiştir.
Tüm RNA virüsleri arasında 30 kilo baz uzunluğu ile öne çıkan büyük bir
genoma sahiptirler. İnsanlarda ve hayvanlarda yaygın olarak görülürler (1).

Hayvan CoV'lerinin solunum yollarında ve gastrointestinal sistemde
hastalıklara neden olduğu uzun süredir bilinmektedir. Şimdilerde kuş
enfeksiyöz bronşit virüsü (Avian Infectious Bronchitis Virus: IBV) olarak
bilinen bir virüsün 1930’ların başında evcil tavuklarda akut solunum yolu
enfeksiyonuna neden olduğu gösterildi (2). İnsan koronavirüsleri (HCoV)
ise 1960'larda keşfedildi ve başlangıçta soğuk algınlığının nispeten zararsız
etkenleri olarak kabul edildiler (1, 3).

Toplumda dolaşan ve hastalığa neden olan HCoV’lerin tümü birlikte
(HCoV 229E, OC43, HKU1 ve NL63) rinovirüsten sonra üst solunum yolu
enfeksiyonlarının en sık nedenidirler. HCoV’lerin toplumda sirkülasyonu,
genellikle kış aylarıyla sınırlıdır ve baskın türler yıllık olarak değişebilir.
Altta yatan hastalıkları olan kişilerde ise alt solunum yolu enfeksiyon-
larından (ASYE) izole edilebilirler. Çocuklarda, yaşlılarda, bağışıklığı
baskılanmış kişilerde ve etken tür OC43 ise ASYE şiddetli olabilir, ancak
ölüm nadirdir. Bu hastalarda, HCoV türleri sıklıkla ko-enfeksiyonlarda
saptanır ve klinik tablonun ne kadarından sorumlu olduklarının anlaşılması
zordur (1, 4).

CoV’lerin insanlarda sadece hafif solunum yolu enfeksiyonlarına neden
olduğu düşünülmekteyken, 2003 yılında ortaya çıkan“Severe Acute Res-
piratory syndrome’’ (SARS, Ciddi Akut Solunum Sendromu) bu düşünceyi
değiştirdi. Dünyanın yaşadığı 21. yüzyılın ilk salgınına neden olan SARS-
CoV, Çin'in Guangdong şehrinde ortaya çıkarak 8000'den fazla vaka,
yaklaşık %11 vaka-ölüm oranıyla 900 ölümle sonuçlandı (5). Dokuz yıl
sonra 2012’de yeni bir CoV suşu Suudi Arabistan'da ‘’Middle East
Respiratory syndrome’’ (MERS, Orta Doğu Solunum Sendromu)

31