Page 23 - Multidisipliner Covid 19

COVID-19’un Epidemiyolojik Özellikleri

100 hasta kişinin hastalığı 156 kişiye bulaştırdığı anlaşılmaktadır. Oysa
salgının kontrol altına alınabilmesi için, 100 hasta kişinin 99 ve daha az
kişiye hastalığı bulaştırdığı ve bunların hastalığı bulaştırdığı kişi sayılarının
da giderek azaldığı bir evreye girmek gerekir. Aksi halde salgının etkisi
azalmayacaktır.

R0 salgının başlangıcında, toplumun henüz büyük çoğunluğu hastalığa
karşı duyarlı olduğunda değerli bilgiler verir. Ancak salgının ilerleyen
evrelerinde temel üreme sayısının zaman içerisindeki değişimini gösteren
zamana bağlı üreme sayısı (Rt) hesaplanmalıdır. Türkiye’de Bakan
tarafından pandeminin ikinci ayı bittikten sonra bir kez açıklanan R0
değeri dışında henüz açıklanmış herhangi bir Rt değeri (Ya da diğer adıyla
etkili üreme sayısı Re) söz konusu değildir. Sağlık Bakanlığı Türkiye için
yapılan hesaplamalarda R0değerini salgının 10. Gününde 9, 6 ve 45. günde
1,3 olarak açıklamaktadır.

Salgının henüz kontrol altında olmadığının anlaşılması, 11 Mayıs’ta
AVM’lerin açılmasıyla birlikte ‘normalleşmeye dönüş’ adımlarının erken
atılmaya başladığını açık olarak göstermektedir. Parklar gibi ağaçlar ve
çimenlerle kaplı büyük açık alanlar kapalı tutulmaya devam ederken,
AVM’ler gibi çok büyük kapalı alanlar açılmıştır. AVM’ler bir yandan
kapalı ortam havasının temiz tutulmasındaki güçlükler, diğer yandan da
geniş temas yüzeyleri açısından (Güvenlik geçişleri, giysi denemeleri,
tuvaletler vb.) risk oluşturmaktadır. Bu nedenle yeniden açılma takvimi
tartışılırken, öncelik küçük kapalı alanlarda faaliyet gösteren işletmelere
(Uygun önlemleri ve izleme süreçlerini içeren düzenlemeler yapıldıktan
sonra) verilmelidir.

‘Yeniden açılma’ pandemi ile birlikte toplumun geniş kesimlerinin
gündemine zorunlu olarak giren yaşam biçimi değişiklikleriyle birlikte
ele alınmalıdır. Bu değişiklikler yalnızca ellerin usulüne göre sık olarak
yıkanması ya da kişiler arasında en az iki metre fiziksel mesafe bırakılarak
yaşanılması, çalışılmasıyla sınırlı değildir. Bunlara ek olarak yaşam
alanlarımızın ve bunlara ilişkin bütün açık ve kapalı alanların yeniden
tasarlanması (Bu bağlamda uzun bir süredir ‘Akıllı bina’ olarak pazarlanan
camları açılmayan bütün büyük ölçekli binaların tasarımı da yeniden ele
alınmalıdır) ve yeni düzenlemelerin getirilmesiyle ilgilidir örneğin.

22