Türk Tabipleri Birliği (TTB) Merkez Konseyi’nin Koronavirüs ile ilgili son gelişmeleri ve Türkiye’deki durumu değerlendirdiği basın toplantısı 16 Mart 2020 günü, TTB’de gerçekleştirildi. Basın toplantısına TTB Merkez Konseyi Başkanı Prof. Dr. Sinan Adıyaman, TTB Covid-19 İzleme Grubu üyeleri Prof. Dr. Özlem Azap ve Doç. Dr. Cavit Işık Yavuz katıldılar. Basın açıklamasını Prof. Dr. Sinan Adıyaman okudu.
Önümüzdeki 1-2 hafta çok kritik
Türkiye’de, biri Umre’den gelen olmak üzere 18 yurttaşımızda Yeni Koronavirüs (SARS-CoV2) enfeksiyonunun saptanmış bulunduğunu bildiren Adıyaman, hastalığın diğer ülkelerdeki yayılma hızına bakıldığında önümüzdeki 1-2 haftanın çok kritik olduğuna dikkat çekti. Adıyaman, “Hasta sayısının hızla artabileceğini öngörerek, planlamaları ivedilikle yapmak ve gerekli önlemleri zamanında alarak uygulamak yaşamsal önemdedir” dedi.
Dünya deneyimleri dikkate alınmalı
Dünya deneyimlerinin;
- Hastalık şüphesi taşıyanlara yeterince test yaparak hastaları ve temas ettiklerini saptayıp izole etme,
- Yeteri kadar yapılan test sayesinde hastalığın toplum içinde yaygınlık derecesini doğru olarak belirleyerek uygun zamanlarda “sosyal mesafe”yi artıran önlemler almak suretiyle bulaş hızını azaltma,
- Sağlık sistemini hızla artan hasta sayılarına yanıt verecek biçimde organize edebilmenin
önemini ortaya koyduğunu belirten Adıyaman, TTB olarak, henüz Türkiye’de pozitif hasta saptanmadan çok önce, Ocak ayından itibaren hem kamuoyunu bilgilendirdiklerini, hem de sağlık idaresini uyardıklarını hatırlattı.
Yeterince test yapılmadı
Güncel durum sahadan elde edilen gözlemlerin, belirtilen koşulların hayata geçirilmesinde eksiklikler olduğu şüphesini doğurduğunu belirten Adıyaman, Öncelikle hastaların ve temas ettiklerinin saptanması ve Dünya Sağlık Örgütü’nün pandemi olarak kabul ettiği bu salgının ülkemizdeki yaygınlığının belirlenmesi için ulaşılmış olması gereken test sayısının çok gerisinde olduğunu belirtmek durumundayız” diye konuştu. Bugüne kadar yaklaşık 7000 hastada test yapıldığının bilindiğini aktaran Adıyaman, “Oysa salgınla mücadelede başarılı olan ülkelerin deneyimleri bu sayının çok daha üzerinde olmamız gerektiğini göstermektedir. Ayrıca tanı için gereken test kitinin üretim kapasitesinin haftada 2000 testin üzerine çıkarılması gerektiği de açıktır. Bakanlığın uygulanan test sayıları ile pozitif ve negatif çıkan test sayılarını günlük olarak kamuoyu ile paylaşmasını gerekli buluyoruz” dedi.
Test merkezleri artırılmalıdır
Adıyaman, testlerin sınırlı sayıda merkezde yapılıyor olmasının da önemi giderek daha fazla anlaşılacak bir eksik olduğunu belirterek, test merkezlerinin hızla artırılması ve alt yapısı yeterli üniversite laboratuarlarının da sürece dâhil edilmesi gerekliliğinin altını çizdi.
Kişisel temizlik vurgusu
Kişisel temizlik konusunda kamuoyu bilgilendirilmesinin yapılmakta olduğunu belirten Adıyaman, ellerin sık sık en az 20 saniye boyunca su ve sabunla yıkanması, ellerin yüz ve ağıza götürülmemesi, kamusal alanlarda da olmak üzere, sık kullanılan yüzeylerin temizliği, kapı kolları, masalar, elektrik ve asansör düğmelerinin kullanılmasındaki davranışsal değişiklikler konusunda halkın bilgilendirilmesinin sürdürülmesi gerektiğini kaydetti.
1 metre mesafesi
Kişilerin birbiriyle temasını azaltan (“sosyal mesafe”yi artıran) önlemlerin yaygınlaştırılması gerektiğine de dikkat çeken Sinan Adıyaman, sosyal mesafe önlemleri insanların birbirlerinden daha uzak durmaları (en az 1 metre mesafe, öksüren/hapşıran kişilerden en az 2 metre mesafe), enfeksiyon şüphesi olanların evde kalmaları, hastalığın toplum içinde yaygınlaşmaya başladığı aşamada toplu bulunmayı gerektiren her türlü etkinlikten (spor müsabakaları, okullar, alışveriş mekanları, kafe ve restoranlar ) uzak durmayı içerdiğini anlattı.
Önlemler radikalleşebilir
Adıyaman, durumun kötüleşmesi ölçüsünde sosyal mesafeyi artıran önlemlerin daha radikal olması da gerekebileceğine dikkat çekerek, şöyle konuştu:
“Üretim yerlerini, ofisleri ve işyerlerini kapatarak çalışanların evden çalışmasının veya ücretli olarak dinlenmelerinin olanaklarını yaratmak, iş toplantılarını ertelemek, işçi servislerinde ve toplu ulaşımda kalabalıkları önlemek, spor müsabakalarını iptal etmek, spor salonlarını, havuzları, müze ve tiyatroları, kültür ve sosyal merkezlerini, tiyatroları ve sinemaları kapatmak, bar, kahvehane ve restoranları kapatmak, alışveriş vb nedenlerle zorunlu gidilen mekanlarda insanlar arasında en az 1 metre mesafe olacak şekilde düzenlemeler yapmak, büyük toplantıları ertelemek, ibadetleri topludan bireysele çevirmek, hatta bu önlemler yeterli olmazsa ulaşım, eczane ve bakkallar dışında bütün ticari aktiviteleri, ofisleri, kafe ve dükkanları bir süreliğine kapatmak yoluna gidilmelidir. Elbette bu önlemlerin zamanlaması ve sırası hastalığın toplum içinde yaygınlığına bağlı olarak planlanmalıdır. Öte yandan, önlemlerin zamanında alınmaması durmunda salgının yaratacağı sağlık bilançosunun katlanarak büyüyeceği unutulmamalıdır.”
Hekimleri ve sağlık çalışanlarını korumadan toplumu koruyamazsınız!
Hastalığın yayılmasını azaltmak için sadece bu hastaların izleneceği merkezler oluşturulması konusunda bir hazırlığa gereksinim bulunduğunu belirten Adıyaman, yurtdışından gelenler ile vaka temaslıların tümü kayıt altına alınmalı 14 gün süreyle tecrit edilmesi ve izlenmesi gerektiğini vurguladı. Adıyaman, acillerdeki ve Koronavirüs ile ilgili branşlardaki hekimlerin ve sağlık çalışanlarının koşulları ve ihtiyaçları özel bir hassasiyetle değerlendirilmesi gerektiğinin altını çizdi.
Hastane acillerindeki hekimler ve sağlık çalışanları ile ve Korona hastalığı tanı ve tedavisi sürecinde aktif rolü olan branş poliklinik, laboratuar ve radyoloji bölüm hekim ve sağlık çalışanlarının her türlü korunma gereksiniminin sağlanması, maske vb. ihtiyaçlarının eksiksiz olarak giderilmesi, çalışma saat ve koşullarının kendileri ve yakınlarının sağlığını da dikkate alacak biçimde düzenlenmesi ve bu sürecin orta uzun vade planlamasının yapılmasında hekimlerin ve sağlık çalışanlarının da dikkate alınması zorunludur.
Elektif ameliyatlar ve işlemler ertelenmelidir
Adıyaman, elektif ameliyat ve işlemler ile kontrol hastalarının randevularının ertelenmesi, salgın süresince Genel Sağlık Sigortası kapsamı dışında kalanlar kapsama alınması, her türden katkı/katılım payı uygulamalarının kaldırılması gerektiğini vurguladı. Birinci basamak sağlık hizmetlerinin de durumun gerektirdiği şekilde düzenlenmesi gerektiğini belirten Adıyaman, aşılama, gebe ve bebek takipleri normal muayenelerden ayrılması, aile hekimlerinin yaptığı yıllık öğrenci periyodik izlem ve muayene, sporcu raporu, ehliyet raporu gibi hizmetlerin ertelenmesi, Aile sağlığı merkezlerinde uzatılmış mesai uygulamasına son verilmesi, Kronik hastalık raporu bulunan (diyabet, KOAH, kalp hastalığı, malignite gibi) veya hamile olan sağlık çalışanlarına geçici bir süre idari izin verilmesi gerektiğini de sözlerine ekledi. Adıyaman, “Salgında en fazla risk altında olan grup sağlık çalışanlarıdır. Sağlık çalışanlarının hastalıktan korunması için gereken önlemler bir an önce alınmalıdır” diye konuştu.
Adıyaman, Azap ve Yavuz, daha sonra gazetecilerin sorularını yanıtladılar.