6331 sayılı Yasa’ya göre elliden az çalışanı olan tehlikeli (muayenehanelerin de içerisinde yer aldığı) ve çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanlığı ve diğer sağlık personeli hizmeti alma zorunluluğu 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girmiştir.
Türk Tabipleri Birliği Merkez Konseyi tarafından çalışan sağlık ve güvenliğiyle ilgili yükümlülükler hakkında sık sorulan sorulara hazırlanan cevaplar aşağıdadır.
Not: OSGB firmalarıyla BTO-Özel hekimlik komisyonu olarak görüşmeler yapılacaktır. Elde ettiğimiz bilgiler ve teklifler sizlere yakında iletilecektir.
1- İşyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı hizmeti alma zorunluluğu ne zaman başlıyor? Bu yükümlülüğü yerine getirmek üzere anlaşma yapmak için son tarih nedir?
6331 sayılı Yasa’ya göre elliden az çalışanı olan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıftaki işyerlerinde işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanlığı ve diğer sağlık personeli hizmeti alma zorunluluğu 1 Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe girecektir. Söz konusu hizmetler için bu tarihten itibaren anlaşma yapmak uygun olacaktır.
Anlaşmanın tekil olarak işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ve diğer sağlık personeli ile yapılması mümkün olduğu gibi bu hizmeti sunan ortak sağlık güvenlik birimleriyle yapılması da mümkündür.
2- Çalışan sağlığı ve iş güvenliği hizmetlerinin içeriği tam olarak nedir?
Çalışan sağlığı ve iş güvenliği hizmetleri, çalışanların (ve toplumun) sağlık ve güvenliklerinin işten kaynaklanan risklerinin saptanıp azaltılması, mümkünse ortadan kaldırılması için gerekli önlemlerin saptanmasına yönelik faaliyetler bütünü olarak tanımlanabilir.
3- Bu hizmetler kimler tarafınca verilecektir?
İşyeri hekimliği hizmeti, işyeri hekimliği sertifikasına sahip hekimler tarafından verilebilecektir.
İş güvenliği uzmanlığı hizmeti, tehlikeli sınıftaki işyerlerinde, A veya B sınıfı belge sahibi iş güvenliği uzmanları tarafından verilebilir. Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde hizmet veren iş güvenliği uzmanının, Yasa’nın yürürlük tarihinden itibaren üç yıl süreyle (2016 yılına kadar) C sınıfı belge sahibi olması yeterlidir.
Diğer sağlık personeli hizmeti ise iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinde görevlendirilmek üzere Bakanlıkça belgelendirilmiş hemşire, sağlık memuru, acil tıp teknisyeni ve çevre sağlığı teknisyeni diplomasına sahip olan kişiler ile Bakanlıkça verilen işyeri hemşireliği belgesine sahip kişiler olarak tanımlanmış bulunan kişiler tarafından verilebilir.
İşyerinde bu niteliklere sahip olan kişiler varsa söz konusu hizmet için görevlendirilebilir.
4- İşyeri hekimliği sertifikası olan muayenehane hekimleri kendi işyerlerinin işyeri hekimliğini yapabilir mi?
6331 sayılı Yasa uyarınca, işyeri hekimliği ve iş güvenliği uzmanlığı için gerekli niteliklere sahip olan işverenler, kendi işyerinde bu hizmeti sunmak suretiyle yükümlülüğü yerine getirmiş sayılabilmektedir. Bu sebeple, işyeri hekimliği sertifikasına sahip hekim kendi işyerinin işyeri hekimliğini yapabilecektir.
5- Hizmetlerin süresi ne kadardır?
Bu hizmetler için gerekli en az süre ilgili yönetmeliklerde, tanımlanmıştır. Buna göre, tehlikeli sınıfta yer alan işyerleri için, hizmet sunulması gereken en az süre, çalışan başına, işyeri hekimleri bakımından ayda 6 dakika, iş güvenliği uzmanları bakımından ayda 8 dakika ve diğer sağlık personeli için ayda 9 dakikadır.
6- Bu hizmetler için ödenecek ücretler neye göre belirlenecektir?
İşyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanlarının işyeri için ayırdıkları süre ücretin temel belirleyicisidir. İşçi sayısına göre ayrılacak süreyi baz alarak meslek örgütleri tarafından belirlenen ücretler, hizmetin niteliğinin korunması için, anlaşmada göz önünde tutulması gereken temel unsurdur.
7- Bu hizmetlere ödenecek ücretler için herhangi bir devlet desteği olacak mıdır?
Ondan az çalışanı olan tehlikeli sınıftaki işyerlerinde iş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin yerine getirilmesi için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından, giderleri, iş kazası ve meslek hastalığı bakımından kısa vadeli sigorta kolları için toplanan primlerden kaynak aktarılmak suretiyle, Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından finanse edilecek şekilde destek sağlanabilecektir. İlgili Yönetmelik 24.12.2013 tarih ve 28861 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. İş Sağlığı Ve Güvenliği Hizmetlerinin Desteklenmesi Hakkında Yönetmeliğe göre SGK tarafından sağlanacak destekten Türkiye genelinde ondan az çalışanı bulunan tehlikeli ve çok tehlikeli sınıfta yer alan işyerlerinin işverenleri yararlanır. Hekim muayenehaneleri ile poliklinik ve merkez gibi yerler tehlikeli sınıfta değerlendirilmiştir. Bunlardan çalışanı ondan az olanlar iş sağlığı ve güvenliği hizmetleriyle ilgili destekten yararlanabilecektir.
8- Destek miktarı ne kadardır?
Desteğin miktarı işyerinde çalışan sigortalı sayısı ve ay içindeki çalışma gününe göre belirlenir. Çalışan başına günlük miktarı 16 yaşından büyük sigortalılar için belirlenen prime esas kazanç alt sınırının günlük tutarının %1,4’üdür.(2014 yılı ilk altı ayı için çalışan başına ayda 15 liradır) Bu destekten yararlanabilmek için gerekli bilgi ve başvuru dilekçesi örneği:http://www.ttb.org.tr/index.php/Haberler/sgk-4239.html
9- Muayenehanelerdeki risk analizini kendimiz yapabilir miyiz yoksa bir OSGB’ye yaptırmak zorunda mıyız?
Risk analizi 6331 sayılı yasa uyarınca çalışanların sağlık ve güvenliğine yönelik risklerin saptanması amacıyla yapılacak incelemeyi ifade etmektedir. Sağlık hizmeti sunulan ve en az bir çalışanın bulunduğu yerlerde risk analizinin 1.1.2013 tarihinden itibaren yapılması gerekir. Risk analizinin yapılması yükümlülüğü işveren niteliğinde bulunan hekime aittir. Bu çalışma, işveren tarafından çalışanların da katkısıyla yapılabilir. İşyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı ya da bu işleri yapan bir şirketten risk analizi iç,in yardım alınabilir ancak bunların katkı ya da katılımı zorunlu değildir. Risk analizi yapılmasında Türk Tabipleri Birliği web sayfasında yayınlanmakta olan rehberden yararlanılabilir. http://www.ttb.org.tr/risk/
10- Eksiksiz bir risk analizi için neler yapmamız gerekiyor? Risk analizi hangi işyeri için ne sıklıkla tekrarlanacak?
Hekim muayenehaneleri de dahil olmak üzere bütün sağlık kuruluşlarında; sekreter, yardımcı personel ve benzeri herhangi bir çalışan varsa risk değerlendirmesi yapılması zorunludur. Ancak hekim tek başına hizmet sunuyor, herhangi bir kişiyi istihdam etmiyorsa işyerinde risk değerlendirmesi yapılmasına ilişkin yasal zorunluluk bulunmamaktadır.
Çalışma Bakanlığı tarafından 26.12.2012 tarihinde yayınlanan İş Sağlığı ve Güvenliğine İlişkin İşyeri Tehlike Sınıfları Tebliği’ne göre tebliğe göre, yataklı sağlık hizmeti veren sağlık kuruluşları çok tehlikeli; bunlar dışında kalan muayenehane, poliklinik, tıp merkezi, aile hekimliği, okul hekimliği, işyeri hekimliği, diyaliz merkezi gibi hekimlik faaliyetleri tehlikeli sınıfta kabul edilmiştir. Tehlikeli sınıftaki işyerlerinde risk değerlendirmesinin en geç 4 yılda bir yapılması gereklidir.
